Eén van de mooiste titels ooit. ‘Die Angst des Tormanns beim Elfmeter’. Altijd al gevonden. En dat terwijl ik eigenlijk niets met voetbal heb. Met boeken wel. De inhoud van dit specifieke exemplaar staat me nog maar wazig voor de geest, maar het beeld dat de titel oproept is haarscherp. De strafschop als metafoor.
Het leven bestaat uit keuzes. Kies ik links? Kies ik rechts? Blijf ik staan? En dan nog maar afwachten of de gemaakte keuze uiteindelijk de juiste is geweest. Om bang van te worden. Ogenschijnlijk heb ik zelf geen moeite met het maken van keuzes. Sta ik in een supermarkt, dan valt het mij niet zwaar om te kiezen tussen een pak spinazie of een zak boontjes, als ik ze allebei al niet in m’n wagentje dunk.
Zomaar iets beslissen, daar ben ik best goed in. Maar dat is natuurlijk wel even iets anders dan gefundeerd een keuze maken. Uit eigen ervaring weet ik dat je met zomaar iets beslissen een heel eind kunt komen. Zo vreselijk vaak wordt er eigenlijk niet gevraagd om een weldoordacht besluit. Een besluit alleen is meestal wel genoeg.
Hoewel er dus maar zelden écht gekozen wordt, is er weinig frustrerender dan van een keuze beroofd te zijn. Wanneer een ander, of het lot, al voor je beslist heeft. Vreemd genoeg is dat zelfs vaak nog frustrerender dan een zelfgemaakte foute keuze. Of dit ook voor voetbal opgaat, dat weet ik eigenlijk niet. Maar goed, daar heb ik verder dan ook niets mee.
_mikzlog
Het moeilijke aan keuzes is dat je altijd iets *niet* kiest. Niet zozeer de bezorgdheid of de keuze wel juist is, maar of de andere optie niet beter — juister — zou zijn. Een soort verdriet om verlies van embryonale mogelijkheden.
Mij lijkt het dat de non-beslisser meestal zo lang wacht tot een van de mogelijkheden ophoudt te bestaan. Om dat dan zeer spijtig te vinden.
En zo beslist hij uiteindelijk toch zelf.
[Het spreekt dat hij ook zij kan zijn]
Het hoort aan als bij voorspellingen. Een goede voorspelling is niet persé een voorspelling die uitkomt. Sterker nog, een voorspelling die niet uit komt kan beter zijn dan één die wel uitkomt. Zo lijkt mij een beslissing genomen op basis van feiten en vooronderstellingen die deugen, maar met een slecht resultaat, ook beter dan beslissingen genomen op basis van verkeerde inzichten en assumpties, maar met goed resultaat. Maar ja.. aan dat eerste heb je negen van de tien keer zo weinig, als je pakweg Clarence Seedorf heet.
Natuurlijk heb je gelijk als je zegt dat je met zomaar beslissen een eind komt
– of wacht. Heb je daar wel gelijk in?
Elke actie immers heeft een nieuwe actie tot gevolg, of beinvloedt een al lopende actie. Niets is zonder invloed, al is het maar op kleine schaal. En ook kleine dingen kunnen plotseling grote zaken beroeren, activeren, tot stand brengen.
Was er niet een metafoor, over het vogeltje dat hier opvliegt en daar een lawine veroorzaakt?
En kent niet iedereen het gevoel van ‘wat nou als ik iets anders had gedaan, wat nou als ik tòch… wat nou als ik links in plaats van rechts…?’
Dat kan ook zonder gevolg zijn geweest. Een actie kan als een dominosteentje zijn geweest, dat nèt de plank missloeg en de stroom van vallende steentjes stopte. Links kan – al dan niet uiteindelijk – hetzelfde effect hebben gehad als rechts.
Maar dat weet je niet. Je kan geen antwoord geven op een ‘wat nou als..’-vraag.
Met als gevolg dat mensen vaak stil blijven staan, bang voor de gevolgen van een keuze. Bang voor het maken van een verkeerde keuze.
En natuurlijk is het in geval van totale stilstand beter om in elk geval *iets* te kiezen. In dat geval maakt het inderdaad niets uit welke keuze je maakt: op die wat grotere schaal heeft elke keuze hetzelfde effect, namelijk: beweging. Beweging tov van de angstvallige stilte.
Maar ja. Dat is dan weer makkelijker gezegd dan gedaan.
Met als gevolg dat het boeken van succes vaak niet het gevolg is van een weldoordachte keuze, maar van het maken van *een* keuze. Met welke actie men zich soms al enorm kan onderscheiden van zijn omgeving.
@Puck: Aha! Dus het woordje zomaar is eigenlijk minder zomaar dan ik deed voorkomen. Wel een hele goeie, nu je het zegt. Niet dat ik nu zo vreselijk succesvol ben, maar het is inderdaad opvallend dat zij die dat wel zijn zich vaak door hun beslissingsvermogen onderscheiden. En dan heb ik het dus ook hier niet over gefundeerde-keuze-makers.
Ach ja, Handke. Er was een tijd dat ik zinnen uit zijn scenario voor de film “Himmel über Berlin” precies kon herleiden tot aantekeningen uit het indrukwekkende “Gewicht der Welt.”
Goede schrijver. Denk ik. Omdat herlezen weleens tegen kon vallen. Van “Die Angst des Tormanns..” is me vooral bijgebleven dat de cruciale handeling van het verhaal werd afgedaan in éen zin, die misschien nog wel een bijzin was ook.
Wat is er eigenlijk met Handke gebeurt, sinds hij steling nam in de Joegoslavische burgeroorlogen, en ineens helemaal uit de gratie was?
Zelf hou ik vooral van ’tegenwoordigheid van geest’. Op het juiste moment de juiste beslissing. Die snel en zonder al te veel reflectie genomen wordt. Dat wil natuurlijk niet zeggen ongefundeerd. De snelle beslissing komt misschien min of meer automatisch tot stand maar is gebaseerd op ervaring en inzicht uit het verleden.
De snelle beslisser vertrouwt op dit systeem. De wijfelaar niet, die gaat wikken en wegen en loopt kans het moment te verspelen.
Oeps, dat was ik. Beetje te snel besloten, denk ik.
@ijsbrand: Ik heb eerlijk gezegd geen idee wat er verder met Handke gebeurd is. Het overkomt me wel vaker, dat bepaalde details me bijblijven, en voor mij een speciale betekenis krijgen. Zoals met die titel, dus. En nu noemt U “Himmel über Berlin”, waarna ik weer aan Nick Cave denk. Van laatstgenoemde heb ik ook nog ergens een literair probeersel liggen. Ongelezen, maar goed, het heeft betekenis. Ook al omdat de man toch minstens een of twee songs heeft geschreven, die voor mij de moeite waard zijn. Of hij als schrijver zo goed is als Handke, dat weet ik niet. Want Handke is inderdaad goed. Denk ik.
ik was hier
ik was hier alweer en nog eens