Zij die mijn soms bijna kinderlijke verwondering over trivialiteiten hoofdschuddend aanzien mogen ook dit stukje overslaan. Ik zeg U, er is niets heerlijker dan een open deur op z’n tijd. Maar daarmee hoeft U het natuurlijk niet eens te zijn.

Het gaat over het verhaal achter de dingen. Neem nou zo’n oude doos. Feitelijk een nutteloos apparaat, een stukje plastic met een printplaat, niet meer. De waarde van dit rekentuigje ligt natuurlijk in het verhaal dat erachter zit. Was dat verhaal er niet geweest, ik had het nooit bewaard. Zonder verhaal zijn dingen dingen.

Iets anders. Neem nou mij. Feitelijk een nutteloos figuur, een zak van mensenhuid goeddeels met water gevuld, een paar botten hier en daar. Wat ben ik nou helemaal zonder het achterliggende verhaal? Tja. De cynicus veert op, en vraagt zich onmiddellijk af wat ik überhaupt mét verhaal ben, maar hem geef ik vandaag geen antwoord.

Misschien kan men wel zeggen dat het verhaaltje nog belangrijker is dan het ding. Zo kost het mij bijvoorbeeld weinig moeite om die oude doos weg te doen, nu het verhaal sinds kort zijn eigen leven leidt. En wat dacht U van mij als persoon? Al wat U leest zijn verhaaltjes. Daar gaat het U om, niet om mij. Ik ben alleen maar voor mezelf van belang.

Een verhaal blijft, in tegenstelling tot zijn oorsprong. Of althans, vaak overleeft het de bron. Als ik er niet meer ben, is het zeer wel mogelijk dat U deze woorden nog altijd kunt lezen. Verhalen zijn hardnekkig.

Maar er is meer. Sommige verhalen willen niet verteld worden. Ze blijven verborgen. Verstopt. Om uiteindelijk toch door de begerige luisteraar verwrongen tevoorschijn getoverd te worden. Hoe gevaarlijk, gezien de genoemde hardnekkigheid, wanneer men zelf conclusies trekt. Iemand beoordeelt. Veroordeelt.

Verhalen hebben een kundig verteller nodig. En ik, waterzak, denk daar niet altijd de aangewezen persoon voor te zijn. Zomin als een ander.

  1. Puck zegt op 25 februari 2004:

    Misschien zit de beperking hem juist in het woord ‘verhaaltje’.
    Niet alles laat zich gieten in een logisch verhaal. Wellicht omdat het onderwerp nou eenmaal geen verhaalvorm vraagt, wellicht ook omdat die verhaalvorm niet altijd de juiste is voor de verteller. Juist omdat die wordt afgeschrikt door het idee van verkeerde interpretatie.
    Een verhaal is natuurlijk ook een vorm van communicatie die weinig dialoog toestaat. Men presenteert iets, als naar eigen idee afgerond; de ander leest iets, als vanzelfsprekend afgerond; men trekt conclusies, men kan in debat gaan, maar voor de werkelijk open communicatie was het bij het begin al te laat.
    Wanneer een verhaal niet verteld wil worden, dan wil dat niet zeggen dat men maar met vertellen moet stoppen. Een onverteld verhaal gaat evengoed een eigen leven leiden, omdat toon, sfeer, zefs losse zinsflarden, door de verteller heen naar buiten blijven stromen, zelfs al worden die niet bewust de wereld ingelaten.

  2. Puck zegt op 25 februari 2004:

    Overigens, misschien wel belangrijker dan te filosoferen over ontvangst van een verhaal (en eventuele methoden om deze ontvangst te beinvoeden) lijkt mij de vraag: waarom wilt u in de eerste plaats verhaaltjes vertellen? Wat is (of zijn) daarbij uw beweegreden(en)?
    Wilt u zich kenbaar maken? Of reeds gekend?
    Of wilt u slechts amuseren? Informeren? Shockeren?
    En wat ook de reden is: wat is dan de achtergrond van die reden?

  3. drs. J. zegt op 25 februari 2004:

    En dan het besef dat de beste verhalen nooit worden verteld of opgeschreven…

  4. Inge zegt op 25 februari 2004:

    Ik moest aan volgende quote denken, hoewel slechts half overtuigd van zijn gepastheid in deze context:

    “Wovon man nicht sprechen kann, darüßer muss man schweigen” (Wittgenstein)

  5. elfjetwaalfje zegt op 25 februari 2004:

    @ Inge : aanvullende quote evenmin in de passende context, maar ze moet en wil naar buiten
    ‘van al degenen die niets te vertellen hebben, zijn zij die zwijgen mij het liefste’

  6. elfjetwaalfje zegt op 25 februari 2004:

    Wil ik met bovenstaande quote zeggen dat mIKe en bezoekers/reagenten niets te vertellen hebben ?
    Integendeel !
    Bovenstaande quote gaat overduidelijk over mensen die niets te vertellen hebben. Niet thuis, niet op café, niet op het werk, niet bij vrienden, niet tegen zichzelf.
    Mocht u het geluk of ongeluk (dat laat ik in het midden) hebben, hen te ontmoeten, en mochten ze ook nog zwijgen op dat moment, vertel hen dat hun stilzwijgen ten zeerste geapprecieerd wordt en dat zij verder kunnen gaan met hun rol binnen de zwijgende meerderheid op te nemen.
    Dit gezegd zijnde doe ik er het zwijgen toe. Even toch.

  7. Anneke zegt op 25 februari 2004:

    Dat er bij het presenteren van een afgerond verhaal geen open communicatie mogelijk is waag ik te betwijfelen. Volgens mijn begrip van communicatie kan dat namelijk best. Maar indirecter dan bij een dialoog. Indirect wil nog niet zeggen gesloten. Trouwens bij geslotenheid is er natuurlijk sowieso geen sprake meer van communicatie.

    Wie niet filosofeert over de ontvangst van zijn verhaal slaat waarschijnlijk onbegrijpelijke taal uit. Vertellen veronderstelt een luisteraar. En dat niet alleen. We willen ook weten hoe het ontvangen wordt. Anders kan je je verhalen net zo goed ’s nachts in je kussen fluisteren, dan ben je ze ook kwijt.

    Ik denk dat achter elk vertellen de wens contact te maken schuilt. Iets van onszelf over te brengen op de ander. Hoe gebrekkig ook. Dat kan zich manifesteren als een soort speakerscornerachtig uitschreeuwen van wat we op het hart hebben, maar ook leiden tot een film als Goodbey Lenin.

    Maar wat schuilt er achter het luisteren? Volgens mij is dat veel dubbelzinniger. We willen wat te weten komen. Maar over wie?

  8. Dimitri zegt op 26 februari 2004:

    Inderdaad. Het is immers de software die de hardware tot daden aanzet. (Geen spreekwoord)

  9. mIKe zegt op 26 februari 2004:

    Het waarom van het vertellen (op dit log, bedoel ik nu) vind ik lastig uit te leggen, Puck. In de eerste plaats geeft het mij voldoening iets op (of beter: van me af) te schrijven. Ongeacht de luisteraar. Dat is toch wel de kern, en dat is ook de reden waarom ik waarschijnlijk altijd zal blijven schrijven, c.q. vertellen. Is het niet in het openbaar dan toch zeker voor mezelf.

    Echter, de invloed van de interactie met de lezer, met U, is veel groter dan ik aanvankelijk dacht. En ik moet toegeven dat ik hier zeker ook schrijf om andere redenen dan zelfreflectie. Dat kan inderdaad vermaak zijn. Of iets anders. Maar in ieder geval voor U. Al is het maar om te laten weten dat ik nog leef. Zoals ik ook naar Uw in-leven-zijn geïnteresseerd ben en blijf, mocht U zich dat afvragen. Ik lees U, en luister dus ook naar Uw verhalen.

    Het waarom van het luisteren, waar Anneke op doelt, dat is inderdaad misschien nog wel intrigerender dan het waarom van het vertellen, besef ik, als luisteraar. Is luisteren meer egoïstisch dan altruïstisch, of andersom?

  10. Puck zegt op 26 februari 2004:

    Dat lijkt me erg afhankelijk van waarnaar men luistert.
    En daarbij: altruisme is, uiteindelijk, ook zeer egoistisch.

  11. Willem zegt op 26 februari 2004:

    :)

  12. Fred zegt op 27 februari 2004:

    En is andersom dan :( of (: ?

  13. elfjetwaalfje zegt op 28 februari 2004:

    ): kan ook nog

Voeg een reactie toe

N.B. Het e-mailadres wordt nooit gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *