Ver­telt U het maar, is ma­ni­pu­le­ren nu wel of niet ef­fec­tief? In een van de cur­sus­sen die ik, van­uit een diep­ge­wor­tel­de ma­so­chis­ti­sche in­slag, een tijd­je terug be­roeps­hal­ve heb mogen ge­nie­ten werd deze vraag ont­ken­nend be­ant­woord, en als zo­da­nig ook ge­do­ceerd.

De cur­sus be­oog­de een ef­fec­tie­ve­re om­gang met de me­de­mens. Er werd uit­ge­gaan van een model be­staan­de uit 12 ken­mer­ken, die ieder per­soon in meer of min­de­re mate in zich heeft. Deze ken­mer­ken ken­nen een ef­fec­tie­ve en een in­ef­fec­tie­ve va­ri­ant.

Een voor­beeld is di­plo­ma­tiek zijn. Ieder mens bezit deze ei­gen­schap, en scoort daar laag of hoog op. Wan­neer men hier zeer hoog op scoort, dreigt het ge­vaar dat men de me­de­mens gaat ma­ni­pu­le­ren.

Han­dig toch, niet­waar? Wan­neer men slim ma­ni­pu­leert be­reikt men eer­der de ge­stel­de doe­len en is men dus ef­fec­tie­ver. Maar nee, zo leert de cur­sus, ma­ni­pu­le­ren is in­ef­fec­tief ge­drag en dient ver­me­den te wor­den. Men scoort in dat geval na­me­lijk dus­da­nig hoog op het ken­merk di­plo­ma­tiek dat men een ze­ke­re grens over­schrijdt, en juist weer in­ef­fec­tief wordt.

Let wel, wij spre­ken hier niet van mo­reel juist. Dat is een heel ander ver­haal.

Wan­neer U ma­ni­pu­leert bent U in mijn ogen slechts dan in­ef­fec­tief wan­neer de me­de­mens U door­heeft. Zo niet, dan kraait er toch geen haan naar?

Zo be­denk ik me nu dat de we­reld mis­schien wel vol zit met een he­le­boel hele slim­me ma­ni­pu­la­tors, die al­le­maal zo goed zijn, dat nie­mand het weet. Het is on­mo­ge­lijk vast te stel­len hoe­veel er zijn, ten­zij ze al­le­maal een eer­lijk ant­woord zou­den geven op de vraag of ze ma­ni­pu­le­ren, het­geen ze na­tuur­lijk niet doen. Ant­woord geven al­thans.

Mis­schien is er an­der­zijds maar een en­ke­le ma­ni­pu­la­tor op deze we­reld. Zou de we­reld er in dat geval an­ders uit­zien?

Ik weet het niet.