Het is midden in de nacht en ik kan niet slapen. Ik draai en woel, totdat ik het helemaal zat ben, en doe wat ik in zo’n geval wel meer pleeg te doen: ik grijp naar mijn telefoon. Mijn licht in het donker. Als mijn ogen eenmaal gewend zijn aan de felheid van het ding kijk ik, diep onder de dekens, YouTube filmpjes. Tot de slaap erop volgt.

Hoe ik er precies terecht gekomen ben weet ik niet meer, maar op een gegeven moment bevind ik mij in Noord-Korea. Ik kijk door de ogen van twee Nederlandse documentaire-makers, terwijl een gierende verbijstering zich van mij meester maakt. Rustig slapen kan ik deze nacht wel vergeten.

Vanaf dat moment wil ik alles weten over dit krankzinnige land en wat er nou precies gebeurt. Ik bekijk alle filmpjes over Noord-Korea die er op YouTube te vinden zijn, maar word niets wijzer: ieder filmpje bevestigt het beeld dat ik al had. Mijn verbijstering wordt er niet minder om. Ik krijg slechts te zien wat ik van de DPRK mag zien, maar de leugen ligt er wel heel erg dik bovenop.

De volgende morgen ga ik op zoek naar een boek. Dat YouTube mij niet precies kan vertellen hoe de 24 miljoen mensen die in Noord-Korea wonen de dag doorkomen wil ik wel geloven, maar iemand zal de waarheid toch zeker wel geboekstaafd hebben? Na enig speurwerk vind ik Barbara Demicks Nothing to Envy, en ik besluit dat ik dat boek wil hebben.

Op het moment dat ik bij bol.com wil afrekenen aarzel ik, en kijk ik toch nog even bij de buren. En jawel, hetzelfde boek blijkt bij amazon.de bijna twintig procent goedkoper, en wordt nota bene twee keer zo snel en zonder verzendkosten geleverd. Nu ik begrijp waar bol.com de mosterd haalt, bestel ik ook zelf een exemplaar in Duitsland.

Twee dagen later ben ik in Demicks boek verdiept als mijn telefoon trilt. Mail. Van Amazon. Of ik misschien niet nóg een boekje over Noord-Korea wil lezen. Wel zes titels hebben ze in de aanbieding. Met een zucht van gelatenheid zet ik mij achter mijn computer om mij te ontdoen van deze spam. Eenmaal ingelogd op de site van Amazon zie ik alleen maar boeken over Noord-Korea. Ik pas mijn profielvoorkeuren aan, zodat ik op z’n minst van mail verschoond blijf, maar amazon.de zal voor mij nooit meer hetzelfde zijn.

Wat een wereld. Ik denk aan het oeroude idee dat we deze wereld, de échte wereld, met geen mogelijkheid volledig kunnen kennen. Dat onze zintuigen, ons kenvermogen, ons altijd beperkingen oplegt. Hooguit kunnen we iets zeggen over de wereld die we zien, die we ervaren. Ik had er nooit zo bij stil gestaan dat de DPRK, net als Amazon, mij even hard beperkingen oplegt. Ten goede of ten kwade, wat ik zie wordt buiten mij om bepaald.

Personalisatie, noemen ze dat, online. Van alle kanten, van Amazon tot Google, wordt het internet inmiddels op mij afgestemd. Mijn book recommendations zijn anders dan de Uwe. Mijn zoekresultaten ook. Het internet, het échte internet, wordt met de dag minder zichtbaar. Ik troost me met de gedachte dat ik het echte internet ooit wel heb gekend. En dat dat iets is wat niemand in Noord-Korea kan zeggen.

Fantastisch boek trouwens, van Barbara Demick.