Merkwaardig genoeg zijn kwaliteit en populariteit twee begrippen die volkomen los van elkaar staan. Een vreselijk goeie website is niet noodzakelijkerwijs druk bezocht. U die mij leest weet dat. Maar, wat maakt iets of iemand dan wel populair? De X-factor? Onzin. Hoe het wel zit zal ik hieronder proberen duidelijk te maken.
Niet onbelangrijk in dit betoog is een bepaalde menselijke eigenschap die ooit door Solomon Asch in een experiment verrassend voor het voetlicht werd gebracht: kuddegedrag. De heer Asch toonde aan een proefpersoon de onderstaande kaartjes, en vroeg hem met welke lijn de lijn op de prent links qua lengte overeenkomt. A, B of C.
Nou, dat is niet zo heel erg moeilijk, zult U zeggen. En daarin heeft U natuurlijk gelijk, ware het niet dat de heer Asch iets venijnigs in zijn experiment had ingebouwd. Hij zette zijn slachtoffer in een klasje, stelde de bovengenoemde vraag en liet iedereen beurtelings een antwoord geven. De proefpersoon als laatste. De grap was nu dat de hele klas, behalve deze armzalige, vooraf geïnstrueerd was om het verkeerde te antwoorden, zeg B.
En wat bleek? In een schrikbarend hoog aantal gevallen volgde de proefpersoon de rest van de klas, en gaf eveneens het onjuiste antwoord. Klaarblijkelijk is de invloed van de omgeving een niet te onderschatten factor bij het maken van een keuze. Logischerwijs bestaat het lezerspubliek van een populaire website dan ook voor een deel uit mensen die vertrouwen op de mening van anderen.
Zoals de heer Presley al zei: “50000000 Elvis fans can’t be wrong.”
U merkt terecht op dat niet iedereen hetzelfde is, en dat U, om maar eens iemand te noemen, nooit zomaar zou meegaan met de rest. En ik geloof U, daar U mij leest. Dit neemt echter niet weg dat ieder normaal mens een zekere grens heeft waarboven hij het knap moeilijk heeft om voet bij stuk te houden.
De drempelwaarde R komt overeen met het deel van de omgeving dat nodig is om iemand zijn zelfdenkzaamheid te doen verliezen. Is Uw R bijvoorbeeld 0,8 dan zult U de meute volgen als 8 van de 10 omstanders daartoe behoort. Ook al wil geen mens toegeven dat zijn R-waarde kleiner dan 1 is, toch blijkt dit vaak het geval.
Zonder er nu heel diep op in te gaan wil ik nog even wijzen op het feit dat dit besef nogal desastreuze gevolgen heeft voor het imago van de democratie. Of voor dat van om het even welke verkiezing. Maar goed, ik vermoed dat U zonder dit stukje gelezen te hebben een fenomeen als de bloggies zelf ook al wel met een flinke klomp zout nam.
Allemaal leuk en aardig verder, maar daarmee is nog altijd niet verklaard hoe je in eerste instantie beroemd kunt worden.
Welnu, met bovenstaand uitgangspunt en het idee dat een populatie over een waarde R beschikt die zich (bijvoorbeeld) Gaussisch laat verdelen is het mogelijk modellen te construeren, die laten zien op welke manier iets of iemand hot wordt. Mocht U in de wiskundige details geïnteresseerd zijn dan verwijs ik U graag door naar het werk van Duncan J. Watts.
Kort gezegd is het antwoord even eenvoudig als voor de hand liggend. Het is allemaal een kwestie van de juiste tijd en de juiste plaats. Bent U op het moment dat U zich ergens presenteert omgeven door een zeker aantal laagdrempeligen, die op hun beurt weer in contact staan met zielsverwanten, dan is de kans aanwezig dat Uw populariteit groeit als een olievlek. En in feite maakt het niet eens zoveel uit wat U nou eigenlijk zegt.
Het fijne van U, die deel uitmaakt van mijn bescheiden lezerspubliek, is dat U kritisch bent, en dat ik U om die reden respecteren kan. De pest is echter dat ik door U nooit en te nimmer onsterfelijk worden zal. Niet ik ben hoogdrempelig, maar U. Hetgeen mij er tot slot toe brengt niets meer of minder te zeggen dan dit: U wordt bedankt.
_mikzlog
te mooi om niet nu te gebruiken, want uit een net besproken favoriet op mijn boeklog:
Op de eerste schooldag bracht de leraar een enorme fles mee.
‘Deze fles zit vol parfum,’ zei hij tegen Michel Brun en de andere leerlingen.
‘Ik wil het waarnemingsvermogen van elk van jullie meten. Naar gelang je de geur ruikt steek je je hand op.’
En hij haalde de dop van de fles. Na enkele ogenblikken waren er al twee opgestoken handen. Dan vijf, tien, dertig, allemaal.
‘Mag het raam open, mijnheer?’ vroeg een leerlinge, die duizelig was van de sterke parfumlucht, en zij werd door verschillende stemmen bijgevallen. De sterke geur, die in de lucht hing, was voor allen al ondraaglijk geworden.
Toen liet de leraar de fles rondgaan. De fles was gevuld met water.
Eduardo Galeano, ‘Lof van het wantrouwen’, uit: Het boek der omhelzingen, zie ook:
http://boeklog.info/index.php?p=255
Wat is de R als men zich afzijdig houdt?
0?
null?
1?
POS_INF?
Interessant is het ook dat je een groep mensen hebt die, ongeacht de inhoud, altijd tegen de groep in zullen gaan (een tegencultuur).
Wat ik mij overigens zijdelings afvraag is of het niet handiger is om illustraties tegen het geel van de website te antialiassen.
@ijsbrand: Dank, voor zowel het citaat als de veelbelovende tip.
@Willem: Die vraag is natuurlijk even zinloos als dat de R in dat geval betekenisloos is.
@maarten: Ja, dat is zeker interessant, en een waardevolle toevoeging aan het model. Wie continu in de contramine gaat laat zich even hard leiden door de massa. Zijn drempel is omgekeerd, maar het blijft evengoed een drempel.
Over dat model gesproken, misschien herinnert U zich het simulatiespel ‘Life’, uit de oertijd. Een grid met figuurtjes die elkaar kunnen beïnvloeden, afhankelijk van bepaalde regels. Zo ongeveer kan men zich datgene waar ik over repte in eerste instantie voorstellen. Wat fundamenteel anders is, is de verbondenheid van de deeltjes. Heden ten dage kent een mens niet alleen zijn naaste buren, maar is hij ‘highly connected’ met de rest van de wereld. Met name Duncan Watts pioniert op dit gebied.
@Wil: Het zat mij ook dwars, en heb de figuurtjes inmiddels gedownpimpt, zoals U ziet.
Het liefst heb ik de plaatjes zo onafhankelijk mogelijk van de rest van de website (dus geen geel-aliasing), omdat ik er in m’n achterhoofd rekening mee hou dat ik de lay-out nog eens een keer op de schop neem. Misschien wel zonder geel.
Ik heb onlangs die test op tv gezien, een gedeelte althans en vreselijk moeten lachen om het gezicht van de onwetende kandidaat. Hij had slechts één keer nodig om vervolgens niet meer te zeggen wat hij zag en de rest te volgen. Slappe hap.
Overigens gaat U er wel erg makkelijk vanuit dat er slechts twee keuzes zijn in dit geheel of U bent te hoogdrempelig of wij.
Bestaat er niet zoiets als een te laagdrempelig?
Ik bedoel maar de middenmoot vormt toch meestens de massa.
Wellicht schat U ons of Uzelf iets te hoog?
Om de kern van het zogenaamde threshold model te vatten, bekijke men de volgende figuur. Het gemiddeld aantal buren z is hier uitgezet tegen de gemiddelde drempelwaarde. In het gebied ‘Global Cascades’ vinden de hypes plaats. Bij te laagdrempelig kan ik me eerlijk gezegd weinig voorstellen, opvallend is wel de bovengrens in het model. In feite zegt die dat er minder hypes zullen plaats vinden naarmate de wereld meer ‘connected’ is (zie verder: Watts, 2002).
Wat ik met mijn stukje wilde zeggen is enerzijds gewoon wat Spielerei, anderzijds moest dat verhaal van Watts out of my system. Daarnaast blijft het natuurlijk goed om voor ogen te houden dat omgevingsfactoren (en de samenstelling van de omgeving) veel meer invloed hebben op een ‘cascade’ dan de kwaliteit van het product.
Waarom Harry Potter zo belachelijk populair is, en honderdduizend andere, betere boeken niet laat zich hierdoor tenminste enigszins verklaren.
Ik gunde mezelf ook wat spielerei mijn waarde, evengoed dank voor Uw extra toelichting.
Ik geef moeite- en schaamteloos toe dat ik soms in de verleiding kom om — puur op uiterlijk en de daarmee onlosmakelijk verbonden Cool-factor — een iPod Nano of zo’n nieuwe Sony Walkman (door een mij bekende joker aangeduid als ‘zeepje’) aan te schaffen.
Echter ken ik mijn muzieksmaak en manier om daarvan te genieten, en een draagbare speler past in het geheel niet in dat beeld. Ik koop er dus uiteindelijk precies nul — een opmerking die ik overigens toevoeg aan elk van mijn bijdragen aan een discussie over zulks mediamaterieel. Ook bij deze.
Harry Potter en dan met name de boeken waarin hij presideert interesseren mij geen [vuighisme], ondanks de ongekende drommen van mensen die deze vuistdikke pillen in een enkele dag of niet al te veel langer verslinden.
Naar de [vuighisme] met de meute; I’m still not buyin’ one.
*Ik wil hier nog een disclaimer aan toevoegen.
Eén of meer Potterboeken zijn gekocht en gelezen (nay, verslonden! opgeslorpt! geabsorbeerd!) door een zekere dame mijn uiterst positieve affecties jegens welke niet, en zeer waarschijnlijk op geen enkel toekomstig tijdstip, zomaar te negeren zijn. Bij wijze van principe is Harry Potter haar daarom vergeven, temeer omdat ik op geen enkele manier een negatief kwaliteitsoordeel kan uitspreken over de leesstof.
Zij is overigens niet in staat om dit te lezen.
Vraagje rond één aspect van uw overigens bijzonder boeiende stukje :
Dat dit gevolgen heeft voor het imago van democratie is mij glashelder. Bij verkiezingen lijkt mij dat veel problematischer : cruciaal aan het geciteerde experiment is toch dat men ziet/hoort wat de ander ziet/hoort ; tot nader order zijn verkiezingen toch geheim ? Of wou u het over de invloed van peilingen of trends over verkiezingen heen hebben ?
@Bjorn: Ja, peilingen zijn vanzelfsprekend van invloed, en daar doelde ik inderdaad op. Maar ook wat bijvoorbeeld Uw vrienden U zeggen (hetgeen ongetwijfeld weer met elkaar samenhangt).
Het blijkt, verrassend genoeg, dat men een einduitslag het best kan voorspellen door aan mensen te vragen wie er winnen gaat, en niet door te vragen op wie ze zullen stemmen (ook wel ‘spiral of silence’ genoemd, men vertelt niet graag dat men op een minderheidspartij stemt). De publieke opinie (die hierdoor weer beinvloed wordt) zal, denk ik, altijd een substantieel deel van de kiezers over een bepaalde drempel heen helpen.
On the subject of polling to support predictions and influence on that by making public the results of such polling, I refer ye all to the original Foundation trilogy by Asimov.
Spuit Elf wil graag nog een wat brute opmerking maken..
Eens kegen wij bij maatschappijleer les over Erich Fromm.
We waren gemiddeld vijftien jaar oud en veel te jong en springerig; bovendien vond deze les plaats in het tekenlokaal: een lokaal met één grote tafel in U-vorm, met alle de stoelen gemoedelijk naast elkaar eromheen. Een dergelijke setting stimuleert bepaald niet de benodigde academische oplettendheid – dus vergeef me als ik de plank volledig missla. Het is me nu (zondagochtend, 8.02) te vroeg voor Wiki.
Dat gezegd hebbende..
Wat me nog bijstaat is dat Fromm bepleitte dat de mens een bestuurder diep van binnen zoekt die hij nodig heeft.
Een opvoeder, zogezegd.
En zoals dat gaat: de opvoeder is niet populair.
De Ware Bestuurder zal dus nooit verkozen worden, alleen gehekeld. Tegen De Ware Bestuurder zal men zich eerder afzetten dan dat men hem uitkiest.
Kort gezegd: kan je bij een combinatie van Fromm en uw R-waarde tot de conclusie komen dat een democratie in wezen nooit de juiste regeringsstructuur is – zeker niet voor een land dat in puin ligt?
@Puck: Aan een democratie zitten haken en ogen, mevrouw Elf. Maar dat neemt nog niet weg dat het net zo goed de minste van alle kwaden kan zijn. Ook opvoeders maken immers wel eens een foutje, en in zo’n geval is het wel prettig als ze weggestemd kunnen worden. Praktisch gezien lijkt me dat idee van de Ware Bestuurder niet goed te verwezenlijken.