Mijnheer A is in gesprek met Mijnheer B. Ergens in zijn achterhoofd bedenkt Mijnheer A wat hij tegen Mijnheer B zal zeggen, en ook wat juist niet. Dát is dus de echte Mijnheer A, hij die vermoedelijk ergens in het achterhoofd zetelt. Mijnheer B hoort zodoende slechts een gefilterde Mijnheer A. Mijnheer B, ook niet dom, beseft dit en zegt tegen Mijnheer A dat hij graag met de echte Mijnheer A zou willen spreken. Mijnheer A begrijpt wat Mijnheer B bedoelt, en zegt dat hij begrijpt wat Mijnheer B bedoelt. Hij vervolgt het gesprek op een ander, hoger niveau. Direkt vanuit z’n achterhoofd zogezegd.
U mag Mijnheer A of Mijnheer B desgewenst vervangen door Mijnheer M of Mijnheer L of Mevrouw P, dat is nu even irrelevant. Het principe blijft gelijk.
Mijnheer B vraagt Mijnheer A vervolgens of er niet nóg een hoger niveau bestaat. Worden de woorden nu gewisseld niet alsnog eerst gewogen? Mijnheer A antwoordt dat er altijd een hoger niveau bestaat. Men kan wel een meta-niveautje stijgen, maar tezamen het hoogste niveau bereiken nooit. Mijnheer B vindt dat jammer. Mijnheer A eigenlijk ook.
Met een blik van verstandhouding doen ze er het zwijgen toe.
_mikzlog
En?
Heeft U mij hier gemist?
Hoewel de naieviteit en onwetendheid van de gemiddelde reageur zienderogen stijgt…
Filosofen zijn `n uitstervend ras
> Men kan wel een meta-niveautje stijgen, maar tezamen het hoogste niveau bereiken nooit
Kijk, daar dropt u maar zo, met een vanzelfsprekendheid of het niets is, een volkomen ononderbouwd zinnetje tussendoor.
Verklaar u nader, als u zo vriendelijk wilt zijn.
Niet ik, Puck, doch Mijnheer A dropte het zinnetje, dat vanzelfsprekend volledig open voor discussie staat.
Hij veronderstelt dat het niet mogelijk is ‘ongefilterd’ (op hetzelfde niveau) met elkaar te spreken. Altijd zal de luisteraar ten minste één niveau lager staan dan de spreker. De luisteraar is in feite afhankelijk van wat de spreker hem zeggen wil.
Is er een zeker vertrouwen dan zal men hetzelfde niveau wellicht kunnen benaderen, doch nooit volledig bereiken. Ik kan bijvoorbeeld niet daadwerkelijk in Uw hoofd kijken, en U niet in het mijne.
Waar Mijnheer A natuurlijk niet aan denkt zijn externe factoren, zoals bijvoorbeeld lichaamstaal, of het vermogen van de luisteraar om tussen de regels door te lezen. Echter, dan nog blijft het de vraag in hoeverre twee mensen ‘contact’ kunnen hebben.
Dr.D! Nu U het zegt, besef ik pas dat ik U gemist heb. Anders had ik er natuurlijk geen seconde bij stil gestaan.
Zonder telepathie zal dat hoogste niveau niet bereikt worden. Immers, ruwe gedachten moeten eerst worden omgezet in woorden, wat al in één klap de letterlijkheid van de gedachten tot bijna nul reduceert, waarna deze ongevormde klomp grammatica en vocabulaire nog verder moet worden vereenvoudigd voordat ze de mond kunnen verlaten — en zelfs daartussen zit nog de stap van het wegen, zodat uiteindelijk slechts een minuscuul onderdeel van de eigenlijke gedachten ook daadwerkelijk gecommuniceerd wordt naar de toehoorder.
Misschien is het wel jammer, maar denk toch ook eens aan de ongekende mogelijkheden die dit verschaft: tijdens het ‘functioneringsgesprek’ met je manager zeggen dat je je wel in de kritiek kunt vinden en tegelijkertijd in je achterhoofd denken: ‘wat heb je daar een wanstaltige buik over die riem van je hangen’.
Tijdens de volleybal- crisis-vergadering zeggen: ‘ik denk dat het belangrijk is dat we er 100% voor gáán!’ en ondertussen denken: ‘ik wil naar huis, lekker Friends kijken’. Dat heeft ook iets lekker, iets waar niemand aan kan komen, helemaal van jou.
Het zijn de bijgedachten die niet snel aan het oppervlak zullen komen, maar eens te meer is het de communicatie die inderdaad eigenlijk niet bestaat. We behelpen ons te allen tijde met de Idee van de verstaanbaarheid.