DROGREDENEN Een drogreden is een bedrieglijke redenering, een schijnredenering of een fout tegen de logica. 1) argumentum ad baculum, drogreden van de stok =============================================== Het bedreigen van de tegenstander. voorbeeld: Je moet natuurlijk zelf weten wat je zegt, maar je wilt toch zeker niet dat iemand iets te weten komt? 2) argumentum ad consequentiam ============================== Het ondersteunen van een standpunt waarin een feit wordt genoemd met een argument waarin een bepaalde norm besloten zit. Het argument is normatief doordat het wenselijke of onwenselijke gevolgen noemt van het standpunt. voorbeeld: Jan is niet gewelddadig. Immers, als ik hiervan zou uitgaan, dan zou ik ongewild veronderstellen dat die blauwe plekken bij zijn vrouw door hem veroorzaakt worden. 3) argumentum ad hominem ======================== Het aanvallen van de tegenstander in persoon in plaats van het standpunt dat hij verdedigt. 3a) De abusive-variant: het op beledigende wijze aanvallen van eigenschappen van de tegenstander. Het spelen van de man in plaats van de bal. voorbeeld: Het is Jan maar die het zegt, dus het is onzin. 3b) De circumstantial-variant: het blootleggen en aanvallen van motieven die het standpunt van de tegenstander zouden bepalen. voorbeeld: Met die belastingverlaging wil de president natuurlijk alleen maar stemmen winnen. 3c) De tu quoque-variant: het proberen een tegenstrijdigheid aan te tonen in woorden of daden van de tegenstander. Dit kan een verschil zijn tussen iemands huidige en vroegere opvatting, of een strijdigheid tussen wat iemand zegt en wat iemand doet. voorbeeld: De minister kan wel willen dat we met het openbaar vervoer reizen, maar zelf gaat hij toch ook met de auto? 4) argumentum ad ignorantiam ============================ Het ten onrechte verbinden van te sterke consequenties aan een geslaagde aanval of verdediging van een standpunt. voorbeeld: het ten onrechte ervan uitgaan dat iemand na het mislukken van de verdediging van zijn eigen standpunt meteen overtuigd is van het standpunt van de tegenstander. Partij A: Wij hebben besloten niet vast te houden aan onze bezwaren tegen uitbreiding van de luchthaven. Partij B: Wij zijn blij dat partij A nu met ons streeft naar het stimuleren van de groei van de luchthaven. 5) argumentum ad misericordiam ============================== Het opwekken van medelijden of medeleven bij de tegenstander. voorbeeld: Hoe kunt u mij nu ontslaan, ik heb het al zo moeilijk de laatste tijd. 6) argumentum ad populum ======================== Het aanvoeren van het aantal mensen dat het met een standpunt eens is als argument bij het standpunt. voorbeeld: Een meerderheid van de bevolking vindt dat de burgemeester juist gehandeld heeft, dus het lijkt me dat hem niets te verwijten valt. 7) argumentum ad verecundiam, autoriteitsdrogreden ================================================== Het zich ten onrechte beroepen op eigen deskundigheid of gezag ter ondersteuning van een standpunt. De spreker bezit de benodigde deskundigheid niet of claimt deskundigheid die niet ter zake doet. voorbeeld: Ik heb Italiaans gestudeerd, dus ik ben als geen ander vertrouwd met het Italiaanse temperament. 8) cirkelredenering, petitio principii, begging the question ============================================================ Het aanvoeren van een argument ter verdediging van een standpunt dat op hetzelfde neerkomt als het standpunt. Ik vind Jan niet aardig, omdat ik hem niet mag. 9) compositiedrogreden ====================== Het ten onrechte toekennen van een eigenschap van een of meer delen van een geheel aan het geheel. voorbeeld: We eten appelmoes, dus het wordt een heerlijke maaltijd. 10) divisiedrogreden ==================== Het ten onrechte toekennen van een eigenschap van een geheel aan een of meer delen van dat geheel. voorbeeld: Het bedrijf heeft een saai imago, dus dat belooft niet veel goeds voor de mensen die er werken. 11) drogreden van het hellend vlak, slippery slope ================================================== Het ten onrechte veronderstellen dat een bepaald standpunt (bijvoorbeeld over het invoeren van een bepaalde maatregel) onherroepelijk zal leiden tot veel schadelijker gevolgen. voorbeeld: Door het gebruik van softdrugs te gedogen, dreigt Nederland een narcostaat te worden. 12) drogreden van de meervoudige vraag ====================================== Het ten onrechte uitgaan van een bepaalde veronderstelling bij het stellen van een vraag. voorbeeld: Wie heb je vandaag nou weer lastig gevallen met je gezeur? in plaats van de vragen Heb je iemand lastig gevallen met je gezeur? Wie was dat? 13) drogreden van het ontduiken van de bewijslast ================================================= Het ten onrechte presenteren van een standpunt als iets dat geen verdediging behoeft, als iets vanzelfsprekends. voorbeeld: Het spreekt vanzelf dat Robin geen enkele blaam treft. 14) drogreden van de overhaaste generalisatie, secundum quid ============================================================ Het afleiden van een algemene uitspraak uit een te klein aantal gegevens. voorbeeld: Ik heb twee geweldige nummers gehoord van de nieuwe cd, dus we hebben hier te maken met een waar meesterwerk. 15) drogreden van de stroman ============================ Het toeschrijven van een standpunt aan de tegenstander (bijvoorbeeld door met extra veel nadruk het tegengestelde standpunt te verkondigen) of het vertekenen van zijn standpunt (bijvoorbeeld door het standpunt uit zijn context te halen, te simplificeren of te overdrijven). In beide gevallen wordt een standpunt gecreëerd dat gemakkelijker aangevallen kan worden. voorbeeld: Met het standpunt We moeten echt heel voorzichtig zijn met het toepassen van euthanasie. wordt gesuggereerd dat de tegenstander een voorstander van euthanasie is. 16) drogreden van het verschuiven van de bewijslast =================================================== Het bij voorbaat verlangen van de tegenstander om met argumenten te komen ter ondersteuning van zijn twijfel over het standpunt van de spreker, terwijl de spreker een standpunt vertolkt en dus in eerste instantie de bewijslast daarvoor heeft. voorbeeld: Ik vind invoering van de maatregel onverstandig. U bent het niet met mij eens? Komt u dan maar met argumenten! 17) post hoc ergo propter hoc (daarna, dus daardoor) ==================================================== Het ten onrechte of voorbarig suggereren van een oorzakelijk verband tussen twee gebeurtenissen die in tijd op elkaar volgen. voorbeeld: Sinds het aantreden van de nieuwe regering is de werkgelegenheid fors toegenomen, dus het lijkt me dat deze regering haar werk goed gedaan heeft. bron: Van Dale Groot Woordenboek Hedendaags Nederlands 2002