“Laat ik eens een balletje opgooien”, dacht hij nog, zonder erbij stil te staan dat dit balletje ook wel eens andermans balletje zou kunnen raken. Hoe voorspelbaar, datgene wat niet verwacht wordt schijnt vaak juist bij voorkeur te gebeuren. Zij zagen zich uiteindelijk dus opgescheept met twee hopeloos uit koers geraakte balletjes. De botsing was niet-elastisch.

Hij was er niet gelukkig mee. Orde en regelmaat was wat hij wenste, en van toeval moest hij niets hebben. En zijn idee, zijn balletje, bestond nu precies uit het ontkennen van toeval. Toeval bestaat niet, zo was zijn gedachte. Alles is immers een kwestie van oorzaak en gevolg.

Het feit dat U op dit moment deze woorden tot U neemt, vindt zijn oorzaak in het eerder klikken op een link. Deze gebeurtenis, het daadwerkelijk klikken op die link, vindt zijn oorzaak in het feit dat U dit log zeer de moeite waard vindt (en terecht, zou ik willen zeggen, maar ik ben wellicht bevooroordeeld). En waarom vindt U mikzlog de moeite waard? Welnu, dat laat zich weer verklaren uit opvoeding, levenservaring, misschien zelfs wel intelligentie. Het maakt niet zoveel uit, waar het om gaat is dat alles zich achteraf laat verklaren.

De gedachte is nu als volgt. Wanneer iets zich achteraf laat verklaren had het ook voorspeld kunnen worden, mits men in beginsel maar alle gegevens tot zijn beschikking had gehad. Dat dit praktisch gezien zelden of nooit het geval is doet er niet toe, in theorie kan het en dat is natuurlijk wél de doodsteek voor het toeval.

Goed, terug naar de balletjes. Het tweede idee, of balletje zo U wilt, vindt zijn oorsprong in de natuurkunde. Wederom beschouwen wij het kleine, en wat blijkt? Een aantal zaken zijn zeker niet te voorspellen! Heisenberg maakte dit ooit duidelijk en er viel en valt weinig tegen in te brengen. Met als onmiddellijke consequentie dat het toeval weer een kans heeft gekregen.

De vraag of toeval bestaat verheft zich daardoor definitief tot het metafysische. Immers, of het nu wel of niet bestaat, hard maken kunnen we het niet. Laat ik er maar eerlijk voor uitkomen, ik heb zelf op zeker moment zowel het ene als het andere balletje opgegooid. En dat doe ik soms nog steeds. Beide ideeën zijn een beetje waar. Maar nooit tegelijkertijd.

En U? Gelooft U toevallig ook niet in toeval?

  1. Mijnheer Lijstje zegt op 8 november 2002:

    Het blijkt eenvoudiger iets over een verjaardag te zeggen dan over het toeval. Ik vraag mij af: is dit de verjaardag of is dit toeval?

  2. Mijnheer Lijstje zegt op 9 november 2002:

    Van de zenuwen ga ik zelf maar weer reageren, als niemand anders het dan doet.

    Ik ga nooit meer zeggen als ik iemand op straat tegen kom die ik ken, of als de telefoon gaat en ik dacht net aan de beller: “He, dat is toevallig!” want men zou kunnen denken: die weet ook niets. Zou er een relatie bestaan tussen algemene ontwikkeling en het gebruik van het woord ’toeval’. Zeggen domme mensen vaker: “ik heb toevallig een zaklantaarn bij me” o.i.d. Dat zou eens uitgezocht moeten worden. Ik ga er eens op letten.

  3. Dr.D zegt op 9 november 2002:

    Ter kennisgeving:

    I.M.

    Dhr. Vanzo is overleden aan een maagbloeding en wordt vandaag begraven. Zeker hier zullen we hem missen. Ondanks alles laat hij gaten achter in de diverse comments…

Voeg een reactie toe

N.B. Het e-mailadres wordt nooit gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *