Je staat er soms van te kijken wat een mens allemaal met de tong teweeg kan brengen. Wellicht bent U ook zo iemand die met enige regelmaat het puntje van dit orgaan laat trillen. Meer specifiek wanneer U de r uitspreekt.
Zo af en toe wordt mij aarzelend gevraagd of ik bekend ben met het gevoel ‘ontzag’. Men houdt het namelijk meestal niet voor mogelijk dat een in alle opzichten bewonderenswaardig persoon als ikzelf ook weleens tegen een ander zou kunnen opkijken. Welnu, ik adoreer de mens die de r met trillende tongpunt uitspreekt.
U is ongetwijfeld bekend met de verschillende soorten r die men her en der gebruikt dan wel misbruikt. Zo is er de huig-r, waarbij er ergens achter in de mond het een en ander in trilling wordt gebracht, de tongpunt-r, die feitelijk voor zich spreekt, en de Gooise r, een soort van r voor mensen die eigenlijk moeite met deze letter hebben. Hoewel mijn r niet bepaald van het type kinderen-voor-kinderen is, ben ik bang dat het toch een compromis-r betreft.
Woorden uitgesproken met een Gooise r of diezelfde woorden uitgesproken met een tongpunt-r zijn, zo U wellicht weet, allofoon, dat wil zeggen slechts in klank maar niet in betekenis verschillend. Desalniettemin bekruipt mij in het algemeen een heel apart gevoel wanneer ik de r onvervalst hoor rollen. Kippenvel krijg ik er zelfs van, bij vlagen.
Mijn vermoeden is dat de echte rollende r langzaam terrein verliest aan de compromis-r in welke vorm dan ook. Ik kan dit echter niet staven, daarvoor ontbreken mij verdere gegevens. Benieuwd ben ik wel naar de aanwezigheid van tongpunt-r-sprekenden onder mijn lezerspubliek, tegelijkertijd beseffend dat daarmee natuurlijk geen wetenschappelijke uitspraak gedaan kan worden. Daarvoor bent U met z’n tienen met wat al te weinig, als U überhaupt al zou willen antwoorden op deze vraag. Niettemin verdenk ik een enkeling van U er bij voorbaat al van de tong te kunnen laten trillen, gezien de bewondering die ik soms wel degelijk voel maar vooralsnog niet wist te duiden.
De frustratie over mijn eigen r doet mij oefenen. Vaak en veel. Ik ben begonnen met het woord ‘brood’, en ben daar overigens nog steeds blijven steken. Wanneer men de r in ‘brood’ vervangt door een d, en het woord ‘bdood’ vervolgens maar vaak en snel genoeg uitspreekt dan komt men ergens in de buurt van een tongpunt-r, zo dacht ik. Ik overtuig mezelf echter nog steeds niet, en vraag mij wel eens af of dit wel de geëigende methode is. Misschien heb ik het wel helemaal fout.
Nu ja, heeft U tips voor tongtechnieken, ze zijn meer dan welkom.
Meestal twijfel ik niet aan het adagium dat zegt dat ik nooit te oud ben om te leren, doch dit specifieke voorbeeld mag hierbij dan tenminste een kanttekening zijn.
Potjandrie, wat een grote omhaal van woorden heeft u nodig teneinde uw lezerspubliek informatie omtrent tongtechnieken te ontfutselen.
[Steekt zijn tong uit] Daar kun je naar fluiten!
Mijn vriendin kan op een zeldzaam erotiserende manier Trut zeggen.
Het schiet het bestraffende doel wat voorbij, maar die r heeft ze onder de knie, sorry: tong.
U moest haar eens vragen, over het hoe, wat, waar.
“Eigenaardig is ook de vorming van de tong-r waarbij de tong de stand aanneemt als bij de t, maar herhaaldelijk aangeslagen wordt, zodat een ratelend geluid ontstaat. Een andere r wordt gevormd tegen het zachte gehemelte (de velare r, in fonetisch schrift met het teken R aangeduid). 2)
Komt daarbij de huig in trilling, dan spreekt men van een brouw-r. Dat ‘brouwen’ wordt veelal door niet taalkundigen als een spraakgebrek beschouwd, vooral bij sterke trilling.
2) Zie voor de r het artikel van Heeroma in het WNT. XII, waar gewezen wordt op plaatselijke en sociale verscheidenheid in het gebruik van de dentale en de velare r. Van Haeringen konstateerde reeds in 1924, dat de velare r zoveel veld gewonnen had, dat de tong-r gevaar begon te lopen op den duur als provincialisme beschouwd te worden, ondanks de propaganda van de spraakleraren, op geneeskundige gronden, voor de voor in de mond geartikuleerde tong-r.”
(zie bijgaande link)
Door mijn eerder toevallige geboorte in Vlaanderen, en niet zoals de meeste bezoekers hier in Nederland, meen ik over de U zo felbegeerde tongpunt -r te beschikken, beste mIKe. Of ik daardoor uw adoratie verdien, daar heb ik verder mijn twijfels over in zoverre dat het dus een plaatsgebonden en aangeleerd fenomeen is. Zo word ik heden te dage, in de overwegend Franstalige stad Brussel, omringd door mensen die aan een huig -r lijden, of zoals wij hem doodgewoon noemen: de Franse -r. Hierdoor pleeg ik uw adoratie kwijt te spelen als ik hier nog een twintigtal jaar blijf plakken. Moeilijke keuze :-)
Ten behoeve van uw statistieken: ik spreek met de rollende tongpunt R.
Een vriendin van mij werkt er, net als U, mIKe, aan om deze R te leren. Ze vindt zichzelf te Kinderen Voor Kinderen. En inderdaad, ze heeft gelijk. Ik moet haar regelmatig corrigeren. Want in mijn voornaam zit de R en ik kan het niet tolereren dat mijn voornaam op een niet voorname manier uitgesproken wordt, hoe lief ze ook is.
Men dient te blijven oefenen, want de rollende r is inderdaad superieur. Wil men bijvoorbeeld de edele klassieke zang beoefenen en een beetje fatsoenlijk Schubert zingen dan zal men toch deze R moeten beheersen.
Blij dat U erover begint, mIKe. Want daar hoor je die Balkenende dus helemaal niet over.
Ik vergat nog te zeggen mIKe, dat ik meende te moeten reageren omdat ik dus wel degelijk met een tongpunt -r spreek maar niet omdat ik meende te beanwoorden aan `de enkeling` waarover U het heeft in uw stukje.
“Ejik, ejik…” Zo riep eens een toch reeds zes jarig meisje alle vertederde blikken naar zich toe.
Vermoedelijk kwam deze vertedering vooral voort uit het beeld wat men voor geestesoog zag, mij met een duim in de mond hoewel deze daar bij nadere inspectie beslist niet zat.
Een klein spraakgebrek in combinatie met een schijnbaar al even vertederende stotter, het was een kwelling mijn waarde voor het kind dat ik was.
Ik en vertedering U kunt zich er vast een voorstelling bij maken, of wellicht juist eerder geen wat dan ook weer voldoende mag zeggen.
Hoewel de naaste in kwestie, Erik, nog wel de beleefdheid had erop te reageren, kunt U zich wellicht voorstellen hoe mijn reactie was op deze onverdiende aandacht.
Vejtedejing, ik kon het woord niet eens uitspreken, de ironie, de gruwel.
U begrijpt voldoende reden voor het kind om zich zo spoedig mogelijk van deze handicaps vrij te maken.
Men neme wilskracht, een goede dosis venijn, een lenige tong, een stalen, edoch niet ongevoelig, mogelijk zelfs in oefentijd bloedend gehemelte, en men spuwt zich een x aantal maanden het leven door.
Iets waarmee je als kind vermoedelijk nog net kunt wegkomen, maar waarbij U zich op Uw leeftijd vermoedelijk beter even uit de samenleving kunt terugtrekken.
Tevens kan ik U aanraden voor deze oefeningen in aanraking te komen met mensen die U het bloed onder de nagels vandaan weten te halen, dan wel mensen met karakter.
Dit zal U zodanig motiveren dat, indien U al kunt vloeken en schelden, U deze vloek binnen afzienbare tijd vloeiend en indrukwekkend kunt laten rollen en anders voorzeker Trut, Trien of sufkut.
Dit laatste is niet voor de training slechts voor het mooi en de voldoening.
Waarbij ik toch vooral de kanttekening wil plaatsen dat ik slechts zelden het woord Trut in de mond neem daar ik hiermee vreemd genoeg nog immer dezelfde vejtedejing weet te behalen, dit woord is dan ook meer een liefkozing geworden, door mij te gebruiken bij de lieftallige uitzondering.
De kakkerige r mag van mij verbannen worden. Deze ‘r’ heeft geen roop de tong en is daarmee gediskwalificeerd. In het zuiden hebben ze vaak een rollende ‘r’ waarmee ik best uit de voeten kan.
Een aantal dingen:
1) Ik herinner mij het woord ‘brauw-R’, ik weet niet of dat een officieel woord is, maar dat zou dan die R ergens achterin zijn;
2) Ik raak het beeld van die kat uit het vorige stukje niet meer kwijt. Ik vind dat die ook in de statistieken opgenomen dient te worden.
Het spinnen van een kat lijkt me de ultieme Brauw-R;
3) wat die ‘bdood’-methode betreft: direct mee stoppen mIKe. Dat is een heilloze weg. Ga als volgt te werk:
-maak de mond breed;
-plaats de tongpunt tegen het gehemelte net achter de boventanden;
-laat de tong vervolgens een klein beetje zakken;
-adem stevig uit en beweeg vervolgens de tong weer langzaam richting gehemelte;
Op een gegeven moment zal de tong gaan trillen.
Veel plezier!
Het woord trut heeft ook in mijn gelederen voor opschudding omtrent de ‘r’ gezorgd. Met de bdood-methode kwam ik een heel eind. Mensen gingen in me geloven en ik steeg in aanzien. Op veel te veel momenten bezigde ik het woord ’tdut’. Van ver kwam ik, en ver zou ik gaan.
Ik ben ermee gestopt toen ik de tergende kwaliteit van mijn ‘r’ opnieuw inzag. Ik dacht terug aan mijn pesterijen op de basisschool, maar ook op de middelbare, vanwege het woord taart, dat mijn slechte ‘r’ het meest aan de oppervlakte doet komen.
Ik ben nog steeds dat zesjarige kind dat het woord taart niet kan zeggen.
‘Taajt’.
Mijn ‘r’ maakt rare sprongen. In ‘Groningen’ is ie hard, waardoor ook mijn ‘g’ opeens raar gaat doen. In ’taajt’ blijft ie ‘j’. In ‘Erik’ hoort men de brouw-r die nog het meest in de buurt komt.
Mijn inlevingsvermogen met betrekking tot het bovenstaande is derhalve schrikbarend groot.
Tip voor een beter trillende tongtip: probeer eens met uw mond alleen een scheidsrechterfluitje te imiteren.
Of doe desnoods het trilalarm van uw mobiele telefoon na.
[iedereen die de r in mijn naam niet uitspreekt, of die naam voor het gemak maar afkort tot de eerste lettergreep verliest meteen alle krediet].
Wie twee R’en in zijn naam heeft en vaak van omgeving verandert en zich daardoor vaak voorstelt aan anderen, krijg R-oefening genoeg. Heeft hij daarbij een semi-Indonesische achtergrond (een enthousiast tongpuntrollende natie, zo u wellicht weet), dan is de kans groot dat hij zijn naam en andere woorden met tenminste een R zijn mond uit laat rollen. Merkwaardig is dan wel, dat hij tot vandaag juist jaloers was op mensen die de R “zo mooi” Frans uitspreken. Hoe kan dat toch? Buurmans gras dat altijd groener is of lijkt?
Heel blij was ik met de tong R tip hierboven van Mijnheer Lijstje. Al jaren probeer ik mijn huig R in een tong R te veranderen omdat ik goed Spaans wil leren. Verder dan de Bdood R kwam ik niet. De Engelse R uit “fair” kan ik wel goed. Ik kwam op een Engelse site een leuke Spaanse oefening tegen:
R con R cigarro, R con R barril,
rapido corren los carros,
cargado de azucar al ferrocarril.
Frans van Elderen
Wanneer je nog geintereseerd bent in het aanleren van de tongpunt-r, neem dan contact met mij op. Ik ben logopedist en kan je er vast mee helpen!
Groet, Nicolien.
Hoi Nicolien,
Ik ben nog maar 13 jaar.
Maar ik irriteer me kapot aan mijn huig-R.
Iedereen praat me steeds na en ik probeer heel de tijd de pongpuntrollende R. Maar het lukt me echt niet.
Ik hoop dat u me kunt helpen ?
Groetjes ,
Summer
Wie wil me GOED helpen dat het echt lukt !?
Ik kan die ‘Tongpuntrollende’ R echt niet uitspreken.
Wie me wilt helpen stuurt maar een mailtje!
super_sumpie@hotmail.com
Ik hoop dat ik iets van jullie hoor !
Lieve Nicolien…
Ik heb 2 jaar een Chileense vriendin en ikzelf ben afkomstig (in ver verleden) uit t gooi.
Ik denk dat je het probleem al ziet aankomen….
Mijn Chileense vrienden lachen altijd om mijn R en corrigeren mij constant…Ze doen alsof ik niet mijn best doe, maar ik krijg t maar niet voor elkaar. Ik kan wel een beetje een tiptong R maar dan moet ik echt veel kracht geven (dus hard blazen en zeer ongecontroleerd) en hou ik ook praktisch mijn tanden op elkaar. Terwijl mijn vriendin haar mond gewoon wijd open kon houden terwijl ze de tong tegen haar gehemelte liet ratelen…
Ik heb al zoveel geoefend dat de frustratie redelijk voelbaar is dat dit me gewoon niet lukt…
Alsjeblieft…een noodkreet…
Kan je mij wat oefeningen geven zodat ik dit eindelijk onder de knie kan krijgen en normaal Spaans kan spreken…
Alvast bedankt Maurik
maurik100@hotmail.com
ik ben 36 jaar oud en ik erger me dood omdat ik de r niet goed kan uitsprekenAlles wat ik zeg moet ik rekening mee houden,omdat ik uigelachen wordt.
wie kan mij a.u.b helpen zodat ik de r wat beter kan uitsprekn.
groetjes SHANAND
shanandkanhai@hotmail.com
Het vreemde is. Ik heb gister ontdekt dat ik de rollende r kan. Maar.. juich niet te vroeg.
Ik kan hem alleen uitspreken bij woorden zoals:
Drap (geen woord weet ik)
Druif
D’ruit! (ERUIT!)
Trut
Trein
Enzovoort.
Je ziet. Telkens met een D of T ervoor. De D gaat gemakkelijker dan de T. Ik kan dus geen woorden zoals:
Voor
Ruit
Framboos
Misschien kun je kijken of die werkt. Ik zal hem proberen te beschrijven.
Bij de D gaat het zo. Duh – Ee.
De D zoals je hem vroeger leerde was alleen de Duh. Bij Duh kan je tong (bij mij iig) genoeg kracht zetten om de R vervolgens voor heel even rollend te maken. Ik ben hem ook stevig aan het leren, maar ik vrees dat ik hem nooit zal kunnen.
Succes.
Ook een tip is vaak de T zeggen zoals het baby-alfabet. Tuh.
Het is bij geen echte rollende R omdat ik ook nog gebruik maak van mijn keel.
Die tip van heel veel lucht uitademen is ook wel een goeie tip. Ook al is de R dan maar van hele korte duurrrrrhhhh.
En ik voelde me zo alleen met dit ‘probleem’! Het frustreerde mij enorm dat ik in tegenstelling tot mijn vriendinnen geen mooie Spaanse ‘r’ kan uitspreken. Erg vervelend wanneer het maar NIET lukt.
Gisteravond tijdens een BBQ bij mijn ouders gaf ik aan dat dit mij zo frustreerde.
Blijkt mijn vader dit ook niet te kunnen en gaf het zowaar een naam: ‘de tongpunt-r’!
Wat fijn.. het heeft een naam!
Even opgezocht op internet: en zie hier wat een tips!
Vanavond meteen beginnen met (waarschijnlijk heel veel) oefenen!
Beste Nicolien,
Ik ben 16 en praat met een huig – R, nogal een rare vind ik zelf wanneer ik mijzelf op video of op tape hoor. Ik zou ook graag een paar goede tips krijgen om een deftige rollende R te kunnen uitspreken aangezien ik later een toneelopleiding zou willen volgen waarvoor een ingangsexamen gevraagd wordt. En aangezien ik niet vaak acteurs hoor met een huig – R ben ik een beetje bang dat ze mij niet zouden doorlaten omdat ik met een huig – R praat. Alstublief, help mij!
Dankuwel
Immanuel
Hmmm een beetje late reactie misschien.
Ik kom uit Rotterdam en woon in London.
Mijn Engelse man probeert Nederlands the leren en kan perfect de tong laten rollen. Aangezien de overgrote meerderheid in Rotterdam met een huig-r spreekt (en ik ook) heb ik de laatste 6 jaar gespendeerd om hem de huig-r aan te leren!
Ik ben dan ook niet overtuigd van een superioriteit van een methode over de andere.
Ik kan beide en gebruik over het algemeen de huig-r voor woorden met een R aan het begin en de tong-r voor de andere. Het ligt er vooral aan waar de medeklinker vlak voor de “r” in de mond eindigt.
Na wat onderzoek heb ik trouwens wel uitgevonden dat all(!) Engelsen die ik ken de tong-r gebruiken en bijna niet capable zijn om de huig-r te gebruiken.
Groetjes
Petra
Ik ben dus niet de enige die de tongpunt-R niet uit kan spreken en daar stevig van baalt. Ik herinner me dat ik als klein meisje al het verschil hoorde bij vriendinnetjes en het me frustreerde dat het me niet lukte om woorden ook zo mooi uit te spreken. Nu, 23, en gefascineerd door talen (als Noors, Spaans en Kroatisch) bereikt de frustratie de top: ik moet deze rollende R aanleren wil ik die talen zonder schaamte leren spreken..
Ik oefen al een half jaar en vraag vrienden en familie om tips. Het heeft me tot nu toe opgeleverd dat ik de klank enigszins kan voortbrengen, met heel veel moeite en kracht. Maar het klinkt onnatuurlijk, niet ontspannen en het gebruiken in woorden en zinnen is tot nu toe niet gelukt. Ook heb ik het idee dat de ‘r’ in bdood toch wel iets heel anders is..
Is het willen aanleren van een tongpunt-R in plaats van de huig-R om Noors en Spaans te leren voldoende reden om een doorverwijzing naar een logopedist te krijgen van de dokter?
Hallo allemaal,
De mensen die hier allemaal vragen om goede tips voor het uitspreken van de rollende r, is dat allemaal gelukt? En kunnen jullie die tips misschien doorgeven? Petra, hoe gaat het met jou wensen om de rollende r aan te leren?
Hey mensen,
Aaaaah eindelijk MEDESTANDERS! Mijn ouders zien me voor gek aan dat ik daar zo op let. Puh! Mijn moeder heeft makkelijk te preken, zij kan easely de ‘r’ uitprrrrrrrrrrreken.
Mijn probleem is:
Ik heb de tips van hoe de tongpunt-r aanmaken met liefde aangenomen en geoefend.
Gevolg: Mevrouw kan wel de ‘r’ gewoon los aanmaken :P, maaaaaaaaarrrrrrr niet in woorden.
Mag ik nog een keer vragen wat goede oefen woorden zijn, want inderdaad woorden als ’trut’ en ’trein’ kan ik wel uitpsreken maar een woord als: ‘presentatrice’ is al weer heel wat moeilijker!
hmmmm….
alsjeblieft oefeningen om een tong r te maken.
Ik heb zelf een huig-R en ik probeer de rollende R of Tongpunt R al jaren aan te leren, maar nog steeds is dit mij nog niet gelukt. En telkens kwam ik in al die jaren wel eens terecht op deze site. Keer op keer las ik het artikel ook weer, maar nooit is het mij gelukt. Ik heb het ook al aan kennissen en famillie gevraagt, maar die zeggen me dat ik mezelf daar niet druk om moet maken. Maar ik moet en zal die R gewoon eens goed leren uitspreken.
Ik kon de tongpunt-r vroeger ook niet. Vandaag is ze nog steeds niet denderend, maar ik kan ze al uitspreken in een heleboel woorden (uitgezonderd woorden zoals drieëndertig, zaterdag en trein). Ik heb mezelf de tongpunt-r eigenlijk onbewust aangeleerd.
In het woord favoriet ging ik de r gaan veranderen door een d, gewoon, omdat ik dat wel leuk vond klinken.
Later ging ik dan vdoem vdoem en bdoem bdoem zeggen in plaats van vroem vroem en broem broem.
Als je echt heel lang oefent met deze woorden, dan verkrijg je een klank die erg op de tongpunt-r lijkt.
Andere dingen waarmee je kunt oefenen zijn bijvoorbeeld:
pudins en pudent, prins en prent.
Nog een andere methode waarmee je kunt oefenen is het woordje dappedap. Je moet proberen om dat zo snel mogelijk uit te spreken, en op den duur verandert de tweede d in een (tongpunt-)r.
Alvast véél succes!
Iemand Spaans horen praten en dat napraten werkt ook goed!
Ik wil ook graag de tongpunt r aanleren. Ik heb het volgende ontdekt.
Corrigeer me maar als dit niet de goede manier is: het uitspreken van het woord Trentino
Groet Henk
Ik heb al ongeveer 36 hetzelfde probleem. Uitgelachen worden, er zelf heel bewust van zijn, bepaalde woorden proberen vermijden en stress krijgen bij het moeten uitsp’w’eken van mijn eigen naam. Ik zeg namelijk een w ipv een r. Meestal kan dit wel een beetje camoufleren met een klank die een beetje meer trilt, iets wat lijkt op een r, maar voor mij niet goed genoeg. Al jaren een complex en frustraties.
Nu ben ik een opleiding begonnen voor kleuteronderwijs. En de juf moet uiterrrraarrrrrd netjes prrrraten.
Dus ik heb de stap gezet, na hier voor mijn laptop via internet wat oefeningen te proberen… naar de logopediste. Ik ben benieuwd of dit nog lukt na jarenlang verkeerd gebruik van mijn tong.
Heee!
Ik ben nu 14 en ik begin me nu echt te irriteren aan me eigen r gebruik.
Ik praat altijd al met een r die vanuit me keel komt.
Maar vandaag dacht ik, ik moet die rollende r leren uitspreken.
Dus ik ben het de hele tijd aan het proberen, maar het lukt maar niet!
Alsof er een spier zit die het niet doet!
Mijn vriendinnen die zeggen de heletijd van, kom op dat is toch niet zop moeilijk?En dat kan je toch wel?
Maar ik kan het echt niet.
Heeft iemand tips zodat ik het snel kan leren?
Groetjes, Roxanne.
Ik woon in het midden van het land en velen met mij ergeren zich enorm aan de gooise kak R. Veel jongeren (die bijvoorbeeld naar GTST kijken) nemen deze irritante R over. Waar ze ook wonen in het land. Jammer is dat, dat onze vaderlandse rollende R zo eruit gaat. Diep triest is het.
Maar er is nog een andere tendens gaande en dat is de A. Let maar eens op: elk tutje dat wil laten horen dat zij gestudeerd heeft praat met dezelfde A als Ernie van Sesamstraat, ingesproken door Wim T. Schippers. Ik denk dat deze is ontstaan doordat mensen met een Amsterdams accent, die spraakles krijgen, de ABN A leren uitspreken, maar dan erg overdreven. Je hoort ‘m heel erg als zij “ja, inderdaad…” zeggen. Het is net zo tenenkrommend als de gooise R. Bah!
Ik houd het gewoon bij de huig R, kan de rollende R niet en heb ook geen zin om hem te leren, mijn huisg R klinkt best rollend en vloeiend, verbeter liever je Huig R en laat die rollende R lekker zitten.
op mijn 11e moest ik van mijn ouders naar spraakles omdat ik de rollende r niet kon zeggen. Zij vonden dat een soort gebrek, zaten allebei in het onderwijs. Ik moest toen versjes studeren zoals Grote grutten grauwde Grietje, grote griebels…etc
Ik moest ook tegen haar, juffrouw van Krugten, praten met een rol r…nou zeg dat maar eens.
Het is nu 54 jaar verder en ik studeer nu Spaans en idd kom ik daar mijn rollende huig r weer tegen,
MAAR: ik heb een aantal jaren geleden mijzelf geleerd om niet zo achter in mijn keel maar meer voor in mijn mond te praten, dat is niet zo moeilijk en veel prettiger. de huig r klinkt daardoor ook beter, niet zo hete aardappelachtig. En sja… de Spaanse vriendin van mijn zoon heeft mij nog nooit op mijn r gecorrigeerd, terwijl ze wel kritisch is op de c (th uitspraak) bv, dus ehhhh….
Vamos, pero el perro no quere (kan ik best zeggen ;-)