“Weet U wat het is? U voelt zich vrij maar bent het niet.”
“Oh? In sommige landen mag je niet eens zeggen wat je denkt.”
“Dat is zo. Maar hoe vaak zegt U eigenlijk wat U denkt?”
“Nou, niet zo heel vaak. Maar daar gaat het ook niet om.”
“Waar dan wel om?”
“Om het feit dat ik mag zeggen wat ik denk.”
“Dat U de keuze heeft, zogezegd?”
“Precies! Ik kan zeggen, doen en laten wat ik wil.”
“U zou, als U wilt, zo Uw koffers kunnen pakken?”
“Net zo makkelijk.”
“Het leven bij de ballen kunnen grijpen?”
“Bij wijze van spreken.”
“Waarom doet U dat dan niet?”
“Nou ja, misschien doe ik dat nog wel eens. Een keer.”
“Ziet U, U zit vast.”
“Hoe bedoelt U?”
“U zit als het ware gevangen in het gevoel van vrijheid.”
_mikzlog
Doet me denken aan het Klein Orkest:
“Maar wat is nou die vrijheid, zonder huis, zonder baan?
Zoveel Turken in Kreuzberg die amper kunnen bestaan.
Goed… je mag demonstreren, maar met je rug tegen de muur
En alleen als je geld hebt, dan is de vrijheid niet duur.”
Er is zo’n piramide, met welvaart versus prioriteiten.
Mensen maken zich binnen elke welvaartstrap over andere dingen druk. Eerst water, dan voedsel, dan kleding, een dak boven het hoofd, dan hygiene. Eerst inkomen, dan sociale voorzieningen. Eerst mensen, dan (huis)dieren.
Heb je de ene trap betreden, dan dient zich een volgende aan.
En wanneer je alle maatschappelijke vrijheid hebt die je maar kan verlangen, dan blijkt dat je binnen jezelf onvrij bent. Dat je jezelf gevangen kunt zetten.
Ik denk niet dat iemand die bij de kleinste persoonlijke mening wordt geliquideerd zal filosoferen: ‘weet je.. het is niet dat ik het niet màg zeggen.. maar eigenlijk gaat het tegen mijn principes in om…’
Net zomin als een vluchteling uit een willekeurig gruwelijk regime zal klagen over wagenziekte.
Het maakt het ene probleem niet noodzakelijkerwijs ernstiger of juist futieler dan het andere. Het was simpelweg niet eerder ‘in the picture’.
Mijn konijntje is nu bijna 8 weken oud, en woont sinds een kleine week bij mij in huis. Ze moet nog wennen, of althans, ze moet nog leren dat haar hok haar huis is, zodat ze – als ze vrij rondloopt – zelf teruggaat om bijvoorbeeld te eten. Om dat duidelijk te maken mag ze voorlopig alleen onder begeleiding rondhupsen. Met andere woorden, als ze alleen thuis is gaat het hok dicht.
Wanneer ze in haar kooi zit en mij ziet, dan duwt ze haar koppie tegen de tralies en maakt ze op alle mogelijke manieren duidelijk dat ze eruit wil. En nu het gekke, als ik in zo’n geval het hok openzet dan durft ze er niet zelf uit te springen. Dan gaat ze verlegen in een hoekje van haar kooi zitten. Met de vrijheid binnen bereik deinst ze terug. En dat terwijl ze graag de kamer rondspurt, als ze eenmaal uit haar kooi is gehaald.
Konijntjes zijn eigenlijk net mensen. Of andersom.
@maarten: Zo beschouwd is het inderdaad een luxeprobleem. Sterker nog, het is bijna stuitend om je zorgen te maken over een gebrek aan vrijheid, wanneer je wél een huis en een baan hebt.
@Puck: Juist. Met het besef dat je een eerdere laag voorbij bent kun je je eigen problemen meestal wel relativeren. Maar helemaal zorgeloos lijkt men gek genoeg nooit te zijn. Al sta je op het topje van de piramide.
Het topje van de piramide is Rust.
Het heeft niet altijd te maken met welvaart of (maatschappelijke) ontwikkeling.
Er zijn zat mensen die die top van de piramide hebben bereikt. Die oprecht rustig zijn, een zgn. ‘innerlijke harmonie’ hebben weten te bereiken. Ondanks het feit dat ze geen dag weten of ze voor de volgende dag te eten hebben.
Het lijkt er zelfs op dat hoe minder welvarend je bent, hoe ‘makkelijker’ die rust te vinden is.
Alsof je met elk nieuw product – materieel, concreet of abstract – de vraag naar dat product creeert. Er was geen gat totdat je het trachtte te vullen; en eenmaal gevuld raak je afhankelijk.
Als de westerse mens zich vrij wil voelen, lijkt hij eerst een weg naar beneden te moeten afleggen. Af-leggen – letterlijk. Afkicken van alles waaraan hij gewend is; niet alleen alledaagse zaken als auto, tv en koekje-bij-de-thee, maar ook de zo vanzelfsprekende voorzieningen.
Misschien is de weg naar totale vrijheid veel simpeler dan die hele piramide. Misschien is de clou juist dat vrijheid de eerste stap is, en niet de laatste.
“… and freedom, oh freedom
well that’s just some people talking
your prison is walking
through this world all alone…”
uit Desperado, door Johnny cash. Al zijn de woorden niet van hem, hij vertolkt ze wel heel geloofwaardig.
Een konijn gaat als een Black&Decker door je huis.
Alle snoeren doorgeknaagd en dus gaat het roer om.
Dan wordt de vrijheid ingeleverd tot de kerst.
Om daarna het tijdelijke in te ruilen voor het eeuwige…
@Puck: je bedoelt de pyramide van Maslow (of Maslov, afhankelijk van je spelling van het Russisch). Zie bijvoorbeeld: http://www.arches.uga.edu/~danni/maslow.htm