Nee, een gids hebben we niet nodig, mompelde ik nog. Ik red me al m’n leven lang zonder gids. Waarom zou dat nu opeens anders zijn? Het was ergens eind vorige eeuw toen mij deze gedachte, even naïef als dom, door het hoofd schoot om die uiteindelijk via de mond te verlaten.

De Toubkal is de hoogste berg van Noord-Afrika en niet alleen daarom het beklimmen waard. Nog altijd staat mij de stille pracht bij van de wandeling naar de laatste rustplaats voor de top. Vroeg in de avond bereikten we getweeën het kamp, waar we onze slaapzakken uitrolden. We keken nog eenmaal omhoog, naar de plek vanwaar we de volgende dag omlaag hoopten te kijken, en lieten ons vervolgens vol vertrouwen in een diepe slaap vallen.

Gewekt door de kou van de ochtend was het aankleden een kwestie van seconden. Het enthousiasme voor het vervolg van de expeditie kwam vervolgens even snel op als de waterige zon. Bevrijd van de rugzakken, die we in het kamp konden laten staan, leek het laatste stuk van de klim iets wat het midden hield tussen peuleschil en eitje.

Dat de kortste weg niet altijd de snelste is, laat staan de snuggerste, is mij die dag meer dan ooit duidelijk geworden. We waren al een aantal uren onderweg toen, halverwege de denkbeeldige rechte lijn tussen kamp en top, de berg ineens te steil bleek om zonder touw en haken bedwongen te worden. Erger nog, achteromkijkend bleek de weg die we hadden afgelegd ook al veel meer verticaal dan horizontaal te zijn geweest. Afdalen was levensgevaarlijk, zeker gezien het aanwezige grind en ijs waarover we al die tijd moeizaam geklauterd hadden.

Staand op een smalle richel probeerden we de kalmte te bewaren. Dit lukte min of meer, tot het moment dat het halve-liter waterflesje, dat ik aan mijn broek had bevestigd, losliet en honderden meters naar beneden stuiterde, een grijsgruizende grindlawine veroorzakend. Met het waterflesje verloor ik ook mijn kalmte. Ik was er van overtuigd dat dit het einde was.

Terwijl de koude wind de paniektranen op mijn wangen bevroor daalden we voetje voor voetje en met hart in de keel af. Daar iedere misstap fataal kon zijn verliep deze zenuwslopende tocht aanzienlijk langzamer dan de klim. Maar we stapten niet mis.

Uitgeput bereikten we het kamp weer, waar we werden opgevangen door twee jongens die ons al een tijdje in de gaten hadden gehouden, of althans de twee stipjes op de steile bergwand die we voor hen waren. Ze maakten ons duidelijk, in vloeiend Berber en gebrekkig Frans, dat de weg naar de top veel gemakkelijker is dan de weg die wij gekozen hadden, en stelden voor om ons alsnog omhoog te gidsen. Het leven omhelzend als ook teleurgesteld de top niet te hebben bereikt stemden we in. De niet voor de hand liggende route waarlangs zij ons vervolgens leidden was inderdaad tot helemaal bovenaan beloopbaar.

Gelukzalig was het gevoel dat me bekroop toen ik bovenop de Toubkal met de schoenen in de sneeuw aan de horizon de Sahara zag liggen. Mijn lief aan mijn zij.

Onvoorstelbaar dat je dan jaren later nog eens zit te mekkeren over een barstje in de muur. Of misschien is dat bij nader inzien juist wel weer heel erg voorstelbaar.