Bij gebrek aan hond laat ik mijzelf uit. De zwarte vingers van de nacht wurgen de avondschemer reeds, terwijl ik raam na raam na raam passeer. Vanuit het donker zie ik de Hollandse huiselijkheid: iedere woning lijkt om een televisie heen gebouwd. Ik ril niet alleen van de kou.
In gedachten ga ik terug naar toen. Zo’n twintig jaar en een half etmaal geleden bracht ik kranten rond, en net als nu voelde ik me ook op dat moment buitenbeen. De ochtend was bezig de duisternis op te slurpen, maar leek de wereld binnenskamers te vergeten. De dagbladlezer sliep nog.
Of ik consument of burger ben? Dat is als vragen naar de kleur van de bankschroef waar mijn hoofd niet tussen klemt. Bas Heijne, overigens een van de weinige columnisten die ik hoog heb staan, maakte dit onderscheid in de krant van vorige week. Maar de media hebben weinig vat op mij.
Niemand kijkt verder dan zijn eigen belevingswereld, en in die zin zijn we allen consument, ook de burger. Het echte probleem is dat vrijwel iedereen zijn plaatje in laat kleuren in plaats van het zelf te doen.
_mikzlog
‘Niemand kijkt verder dan zijn eigen belevingswereld.’
Met alle respect, maar dit doet mij denken aan een soort cirkelredenering. De belevingswereld van een persoon, omvat die niet alles waar dat persoon kennis van heeft genomen? Dan is het logisch dat hij zich ook slechts richt op die belevingswereld, hij kan zich immers niet richten op dat wat hij niet kent.
Natuurlijk; iedereen is consument. Dat komt onvermijdelijk voort uit het bestaan van geld en een consumptiemaatschappij. Een ander gevolg is inderdaad dat behoeften gecreeerd worden, natuurlijk, maar – voor wie is dit een probleem? Ik weet niet zeker of die ‘vrijwel iedereen’ het een probleem vinden. Het wordt pas een probleem als je dat zelf vind.
– Tussendoor; wat een mooie weblog heeft u! Ongeveer anderhalve maand geleden struikelde ik erover, en nu lees ik om de zoveel dagen een paar stukjes. Ze blijven ook daadwerkelijk hangen, zetten aan tot zelf verder denken, zijn bovendien helder in elkaar gezet – ik ben niet zo van het strooien met complimenten, maar bij deze doe ik het graag.
@Mai: Eén van de aanleidingen van dit stukje was een column van Bas Heijne (NRC van 17 november), waarin hij de burger en consument als ‘de twee zielen in onze borst’ ziet, daar waar het gaat om nieuwsgaring. Heijne schrijft: “Voor de consument geldt maar één ding, zijn belevingswereld. Alles op de wereld bestaat enkel en alleen om hem in zijn behoeften en verlangens tegemoet te komen. Voor de burger is de wereld buiten hem van belang, omdat hij zich verantwoordelijk voelt voor die wereld en zo volledig en objectief mogelijk op de hoogte gesteld wil worden van wat zich daar afspeelt.”
Ofschoon ik wel begrijp waar Heijne zo ongeveer op doelt, zag ik eenzelfde cirkelredenering als die U hier te berde brengt, vandaar dat ik ook schreef dat wij eigenlijk allen consument zijn, ook de burger.
Uw tweede opmerking – voor wie is dit een probleem? – kan ik mijzelf aanrekenen. Wie krijgt wat hij verlangt heeft inderdaad geen probleem. Het mediacircus biedt echter weinig keuze: het debat wordt opgelegd, en U als kijker of lezer kunt daar hooguit (indirect) aan meedoen. Ik ervaar dat als een verschraling van de zoektocht die ieder leven zou moeten zijn. De meeste mensen denken reactief, en wéten niet eens wat ze verlangen.
Ik ben me bewust van mijn eigen ongenuanceerdheid in dezen, en ik propageer ook geen algehele mediastilte. Niettemin heb ik zelf geen televisie, en als katernenlezer neem ik genoegen met een weekendabonnement. De hierdoor onstane denkvrijheid ervaar ik als een weldaad, en de meewarige blikken die mij niet zelden ten deel vallen – vol ongeloof: héb jij geen televisie? – wil ik graag weleens terugwerpen.
Ik dank U voor het compliment! Dat doet me deugd :-)
Bas Heijne lees ik ook erg graag, al heb ik zijn nieuwe boek niet ingekeken. Ik kwam hem een keer tegen in Amsterdam in de boekhandel, hij stond met iemand te praten. Even overwoog ik hem te feliciteren met zijn columns, maar ik heb mij beheerst. Een maatschappij heeft intellectuelen nodig, iemand die boven te partijen uit kan denken, iemand die verbanden kan leggen en tot een oorspronkelijk inzicht kan komen. Heijne heeft dat in zich.
terug naar zwart -wit
is soms
helemaal niet verkeerd.
@Karin: U heeft daarbij een Pandabeer in gedachten?
@Oscar: *grinnik*