Tussen U en de wereld staat Uw wereldbeeld, net zoals dat bij mij het geval is. Ontbrak die tussenstap, dan waren wij het nooit oneens. Uw wereld is immers ook de mijne, maar Uw wereldbeeld waarschijnlijk niet.

Dit beeld, Uw perceptie van de wereld, is gevoelig voor invloeden van buitenaf én binnenuit. Niet alleen de zon zelf is er de oorzaak van dat U ‘m ziet schijnen, maar ook Uw gemoed.

Naast voor de hand liggende vervormers van een wereldbeeld, zoals alcohol, hormonen of een combinatie daarvan, zijn er ook venijniger varianten. Wat dacht U bijvoorbeeld van gedachten? In principe zou ik zelfs met mijn gedachten Uw wereldbeeld kunnen vervormen.

Maar hoe werkt het? Wat is het? Het moge duidelijk zijn dat je een wereldbeeld niet zomaar kunt oppakken of aanwijzen. Moet ik Uw of mijn wereldbeeld zien als een filter, dat afhankelijk van de mate van beïnvloeding de wereld naar waarheid toont?

Of is het iets op zichzelf staands, bij wijze van spreken een plekje in het hoofd, alwaar het beeld van de wereld al bij voorbaat gekleurd is? Een soort werkruimte, waar Uw verstand gebruik van maakt, buiten het bereik van de échte wereld.

Of zit het anders in elkaar?

Misschien vraagt U zich af waar ik nou eigenlijk heen wil, en of het belangrijk is om te weten hoe wij de wereld bezien. Welnu, dat zal ik U vertellen, en het is ontzettend belangrijk.

Wetenschap beschrijft, en filosofie verklaart. Maar wát dan? Feitelijk niet de wereld, maar een wereldbeeld, zoals net bleek. De vraag of wij op deze manier in staat zullen zijn de wereld daadwerkelijk te begrijpen is legitiem.

Anders gezegd, hoe kan ik ooit de waarheid vinden als ik haar zelf, vóórdat ik kennis van haar neem, vervorm? Juist omdat ik de wereld wil kennen ben ik benieuwd naar Uw beeld hieromtrent.

  1. pom zegt op 6 maart 2006:

    Als ik met u meekijk is de filosofie vooral de kunst van het in de problemen raken door over woorden na te gaan denken.

  2. maarten zegt op 6 maart 2006:

    De oplossing is te zeggen ‘Ik heb altijd gelijk’, dan is er namelijk geen sprake van vervormen, maar van waarheid, namelijk de uwe.

    Maar, eerlijk gezegd, is het niet wat ambitieus om de waarheid te kennen? U kunt een hoop kennis opdoen, en zeker met wat pragmatisme kan die kennis nog wat opleveren, maar uiteindelijk blijft het niet meer dan wat spielerei. Wij zijn gebrekkig kennisverwerkend. (Gelukkig).

  3. jwl zegt op 7 maart 2006:

    Maar het beeld dat er tussen wereld en perceptie een wereldbeeld staat is zelf een wereldbeeld. En waar begint de wereld en waar het beeld? En waar de perceptie. Zit in Uw verhaal niet tevens een paradox verborgen?

  4. karin zegt op 7 maart 2006:

    Ja, ook u mag What The Bleep Do We Know gaan aanschouwen.

  5. Willem zegt op 7 maart 2006:

    Wij zijn allen blind.

    Ik bedacht me dat een computer, gespeend van zintuigen, alles feitelijk uit z’n hoofd doet.

    Een 3D-applicatie weet niet hoe het beeld eruit ziet, maar berekent in gedachten hoe het aanzicht eruit zou zijn, als voorwerk X en Y in een ruimte bestaan, bezien met camerastandpunt Z. Het beeld word niet ervaren, vastgelegd en naar het beeldscherm gestuurd, maar ter plekke bedacht.

    Toen ik dat door had, realiseerde ik me dat een stel hersenen hetzelfde doet. Alles gebeurt in je hoofd. Zintuigcentra in de hersenen vertalen de input die ze krijgen in hersen-compatibele informatie en aan de hand daarvan bepaalt het brein wat de situatie is.

    Het is slechts door de gelijkvormige structuur van de zintuigen dat we nog enigszins met elkaar kunnen praten.

    Ik las laatst en interessant onderzoek over kittens die tijdens hun beginweken (vlak na de geboorte) niets anders te zien kregen dan exclusief horizontale of verticale lijnen.

    Het gevolg was dat de horizontaal-geindoctrineerde kittens constant tegen verticale dingen aanliepen, omdat ze het verticale simpelweg niet visueel konden waarnemen.

  6. mIKe zegt op 7 maart 2006:

    @pom: Inderdaad, en dit stukje stelt dan ook impliciet de vraag of het eigenlijk wel zin heeft om stukjes als deze te schrijven. Als je nooit tot een oplossing van die problemen komt, waarom zou je ze dan opzoeken?

    @maarten: Dat het uiteindelijk allemaal Spielerei blijft ben ik met U eens, maar in tegenstelling tot U ben ik daar niet zo gelukkig mee.

    @jwl: Zeker! Die paradox staat ‘het vinden van de waarheid’ (als U mij deze hoogdravende terminologie wilt vergeven) in de weg. Dat is precies het punt.

    Het is nodig om exact te weten waar en hoe de perceptie begint, als we überhaupt een stap verder willen komen. Dit onderzoek kun je heel concreet maken door je bijvoorbeeld te richten op het raadsel van zien en horen. Beeld en geluid komen niet verder dan respectievelijk oog en oor. Daaráchter gebeurt er iets dat U duidelijk maakt wat U ziet en hoort. Er is in ieder geval geen binnenshoofdse diaprojector of megafoon die Uw ‘ik’ de wereld toont. En toch heeft U een wereldbeeld.

    @Willem: Een mooie reactie, die U hier levert. Heel letterlijk is die hersen-compatibele informatie het wereldbeeld waar ik op doel. Denkt U dat wij ooit nog eens zullen ‘zien’ (ervan uitgaande dat wij allen blind zijn)?

  7. maarten zegt op 7 maart 2006:

    @mIKe: uitgaande van de volgende redenering, ben ik niet geheel ongelukkig met onze onkunde:

    kennis is macht.
    absolute kennis is absolute macht.
    absolute macht corrumpeert absoluut.

    Uw interesse in de werking van de wereld begrijp ik wel, maar waartoe wordt deze kennis van de wereld aangewend?

  8. mIKe zegt op 7 maart 2006:

    @maarten: Als U mij toestaat mijzelf te citeren: “Vooraleerst staan wij stil bij de gedachte dat kennis gelijk staat aan macht. Kennis en macht? Ik heb me er wel meer over verbaasd. Een kleine blik om U heen en U beseft dat de machtigen over het algemeen weinig tot geen kennis bezitten. Laat staan van zaken. Maar goed, laten we even het hypothetische pad bewandelen dat kennis wel met macht overeenkomt. Is nutteloze kennis in dat geval een oxymoron? Het zal U niets verbazen als ik U vertel dat mijn affiniteit met macht dusdanig van aard is dat ik dan liever spreek van een pleonasme.”

    Macht is wel het laatste waar ik naar streef. Daarnaast kun je je afvragen of absolute kennis tot absolute macht leidt als iedereen daarover kan beschikken. Ik wil er geen geheim van maken.

  9. bjorn zegt op 8 maart 2006:

    @willem
    Komt u met uw reactie niet (gevaarlijk) dicht in de buurt van het solipsisme ?

    In het algemeen vraag ik me af, uitgaande van het aangebrachte punt van heer mIKe, hoeveel van “mijn” wereldbeeld eigenlijk wel van mij is. Hoeveel ervan wordt bepaald door (o.a. sociale) omstandigheden waarin ik mij bevind en/of bevonden heb. Als ik me dan nog begin af te vragen op hoeveel aspecten van die omstandigheden ik eigenlijk enige invloed kan uitoefenen, dreigt het geheel een behoorlijk frustrerende oefening te worden…

  10. maarten zegt op 8 maart 2006:

    @mIKe: akkoord, ik zal eerlijk bekennen dat ik destijds nog niet meelas en dat ik voorlopig nog niet de tijd heb om alle archieven een keer uit te pluizen. Wie weet zou een wiki-achtige vorm van gerelateerde links iets leuks kunnen opleveren hier.

    Overigens gaat het me ook niet zo zeer om uw intenties ten aanzien van macht, meer om die van mensen in het algemeen.

  11. Wil zegt op 8 maart 2006:

    @bjorn
    > Komt u met uw reactie niet (gevaarlijk) dicht in de buurt van het solipsisme?

    1. ik hou niet van hokjes. Als U bedoelt dat het solipsitisch aandoet, in de zin dat we alleen weten wat we denken, dan heeft U misschien gelijk. Maar het was niet mijn bedoeling om het idee te gebruiken als wapen tegen de realiteit (hoewel ik bijzonder escapistisch ben ingesteld).

    2. U vindt solipsisme gevaarlijk omdat ze de intrinsieke waarde van de wereld negeert en dus per definitie wetten en regels opheft? Dan houd ik mij verre van het gevaar, en ben zeker geen solipsist.

    Overigens lijkt het me niet productief om U af te vragen hoeveel van uw geest van U is en hoeveel invloed U heeft op de dingen. Misschien niets. Misschien alles. Het hangt af van perceptie. Van wereldbeeld. Laat het gaan. Neem nog een kop thee.

  12. mIKe zegt op 9 maart 2006:

    @maarten: Het is U vergeven :-)

    Ergens in mijn achterhoofd denk ik wel eens na over log- c.q. presentatie-concepten, en die van dit log in het bijzonder. Uw wiki-idee voeg ik hieraan toe. Wie weet, ooit.

  13. Pascal Digital zegt op 10 maart 2006:

    Ik pieker over wat u zich voorstelt bij een combinatie van hormonen en alcohol. ’t Lijkt mij een gevaarlijke cocktail.

  14. mIKe zegt op 10 maart 2006:

    @Pascal Digital: Met enig plezier maakte ik quasi-achteloos melding van deze linke mix van interne en externe invloeden. ’n Voorbeeld. Maar U leest scherp, en hoewel ik dat van U reeds wist, doet zoiets toch deugd.

Voeg een reactie toe

N.B. Het e-mailadres wordt nooit gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *