Een noumenon is niet van deze wereld. U die dat wel is vraagt zich misschien af wat we er dan mee moeten, met zo’n begrip. Of eerder nog, wat er precies mee wordt bedoeld. Het woordenboek definieert een noumenon als ‘iets dat door het verstand of de geest alleen, buiten alle waarneming, gedacht wordt’.
“Zonder noumena”, luidt mijn stelling, “heeft U geen leven.”
De geschiedenis van de buitenzintuiglijkheid is zo oud als de mens, maar dat zegt natuurlijk nog niets over onze afhankelijkheid van het transcendentale. Vooruit, we hebben het nodig in een complex kentheoretisch systeem als dat van Immanuel Kant. Echter, zelfs ik moet toegeven dat er weleens een dag voorbijgaat dat ik dáár niet aan denk. Buiten dat doet de Van Dale Kant te kort. Of andersom.
Als we uitgaan van de hierboven gegeven definitie blijkt mijn ietwat apodictische uitspraak in feite een tamelijk open deur. Het stikt immers van de noumena in Uw hoofd, en ze allemaal wegdenken is schier onmogelijk. Probeert U het maar.
Toch doel ik tevens op iets dat meer betwistbaar is, namelijk mijn scepsis jegens het onverholen naturalisme dat heden ten dage de aardkloot bezwangert.
Ik word naar van die godvergeten nuchterheid.
U zou de mensen de kost moeten geven die denken precies te weten hoe de wereld in elkaar steekt, maar niet eens kunnen vertellen wat een noumenon is. Waar is de romantiek? Weet U, wat ik in mijn geliefde zie is buitenzintuiglijk. En, ik kan niet zonder haar.
Het bestaan van noumenoi – er is geen meervoud, zegt Van Dale, maar dat kan volgens mij helemaal niet en het Grieks volgend zou dat toch noumenoi moeten zijn – is zo waar, dat er eigenlijk geen woord voor zou kúnnen zijn.
Maar die Grieken, die hadden gelukkig overal een oplossing voor.
De noumenale wereld van Kant is onvergelijkbaar met de Ideeën van Plato, vandaar dat ik terloops opmerkte dat de Van Dale wel erg kort door de bocht gaat. Als ik de definitie van het woordenboek toepas is een perfecte cirkel een voorbeeld van een noumenon, evenals het getal 5, of het concept democratie.
De discussie over de juiste betekenis van noumena – Grieks onzijdig meervoud vervoegt zich in mijn ogen overigens wel degelijk als zodanig – wilde ik echter niet voeren. Waar het mij om ging is de gedachte dat de zintuiglijke wereld betrouwbaar noch volledig is, terwijl veel mensen daar tóch van uitgaan.
Enerzijds stemt die beperkte blik mij treurig, omdat hij menig gemoed negatief beïnvloedt. De meerderheid van hen die zich laten leiden door de wereld om ons heen vindt geen geluk. Anderzijds erger ik me aan degenen die verkondigen dat dát het leven is. Ons denken is op het diepste niveau gefundeerd op drijfzand. Wie dat eenmaal beseft vervalt van stelligheid in verwondering en bescheidenheid.
Dat laatste is niet iets om bang van te zijn. Integendeel, het biedt juist ruimte voor verhalen en oprechte romantiek – bijna noemde ik het ‘oprecht veinzen’, maar daarmee was een ander me reeds voor -, hetgeen, zo is mijn ervaring, het geluk veel doeltreffender benadert.
Mijn stukje is tenslotte niets minder dan een liefdesverklaring.
Ik wilde juist niet meteen ingaan op uw liefde, die, nu ik weet wat noumena zijn – u ziet, ik neem het onzijdig meervoud van u over; mijn Grieks is niet meer wat het geweest is – slechts kan bestaan bij de gratie ervan. En niet alleen de uwe. Dat is mooi. Zowel uw liefde, als de mijne.
Ik heb nooit zo stil gestaan bij het feit dat er mensen zijn die niet buiten de zintuigen denken. (Hoewel, dat geef ik toe, we het om ons heen zien gebeuren.) Ik kan daar plots ook erg treurig van worden. Die mensen kunnen die noumena toch ook niet wegdenken? Me dunkt dat zij wat negatief tegen de wereld aankijken. Hoe zijn zij met hun lief? Het wordt een beetje eng, nu ik erover nadenk.
Natuurlijk weet ik dat ze er zijn. Maar zij ontkennen iets waarvan ze slechts denken dat het er niet is.
Ik kan hier een heleboel over zeggen, denk er veel over na, erger me ook aan de nuchterheid en gemakzucht… maar kort gezegd: ben ik het gewoon helemaal met u eens.
stom hoe dom kan je zijn
Noumenon betekent in feite: “Geen ding” Het is de absolute subjectiviteit, welke door niets anders (en door zichzelf) gekend kan worden. Er valt dus niets over te zeggen. Uiteindelijk blijkt het je-Zelf te zijn. Zie o.m. WeiWuWei: The Tenth Man no 27 ‘When the Tail Catches the Kitten’ (staat vrij op internet)