Koetjes en kalfjes, daar heb ik dus helemaal niks mee. Ik hou van de lucht van het land, maar voor een praatje pot moet U bij een ander wezen. Als het nergens over gaat dan ben ik nergens. Ik kan het niet. Maar waarom niet?

Laten wij, voor de grap, eens kijken naar een simpel model van gelul in de ruimte. U zegt mij wat, waarop ik U wat zeg, waarop U mij weer wat zegt, ad infinitum. Je zou het als volgt kunnen tekenen.

U ziet dat ik, heel sneaky, wat heb toegevoegd aan het modelletje, namelijk een analyse van dat wat gezegd wordt. Ik doe iets met Uw woorden, en dat zou heel goed mijn probleem kunnen zijn. Want wat als dat nou net de bedoeling niet is?

Toch lijkt het verwerken van Uw woorden me vrij essentieel om überhaupt respons te kunnen geven. Beter staan wij dus stil juist bij die analyse. Wat precies doe ik met Uw woorden? Het antwoord daarop blijkt helemaal zo eenvoudig nog niet.

Interessant is het natuurlijk wel, want als ik weet wat ik doe, of eigenlijk zou moeten doen, dan kan ik eindelijk óók eens slap ouwehoeren. Daarnaast moet ik het weten, wil ik ooit nog eens die chatbot bouwen waar ik eerder over sprak.

En nu we het daar toch over hebben, het meest eenvoudige model van zo’n chatbot heeft een bibliotheek van frasen, al dan niet hol, met bijbehorende reacties tot zijn beschikking. Hij vergelijkt Uw woorden met de zinnen die hij kent, en antwoordt al naargelang.

Ongetwijfeld speelt dit mechanisme ook een rol in mijn eigen conversatie, maar niet uitsluitend. Ik mag althans hopen dat ik iets complexer in elkaar zit. Wanneer ik met een bek vol tanden sta is dat maar zelden als gevolg van mijn bescheiden woordenschat.

Me dunkt dat ik iets met Uw woorden doe nog vóórdat ik naar een antwoord zoek. Of beter gezegd: Uw woorden doen mij iets. Ze maken mij bijvoorbeeld blij, bang, boos of bedroefd. Afhankelijk van die toestand reageer ik anders, zoek ik op een andere manier naar woorden, of op een andere plek. Je zou dit kunnen vertalen naar vier bibliotheken, voor iedere emotie één. Die truuk valt zelfs een chatbot nog wel te leren. Maar zijn we er dan?

Wat maakt mij anders dan U? Plak ik een ander gevoel aan hetzelfde woord? Zijn mijn bibliotheken niet gelijk aan die van U? Ik geloof het grif. En toch. Dat ik weleens stilval omdat ik me met mijn emoties geen raad weet of omdat ik de juiste woorden niet kan vinden, lijkt me logisch, maar nog altijd niet afdoende.

Ook hoe U zich voelt is voor mij van belang. Niet alleen Uw woorden doen mij iets, maar ook Uw gesteldheid. En zelfs het feit dat U het bent: dezelfde woorden uit de mond van een ander komen anders aan. Ik heb een beeld van U en Uw gevoel, en dat beeld, ongeacht of het nou klopt of niet, heb ik nodig voor een gesprek. Sommige mensen praten mij de oren van het hoofd maar zeggen mij niets, U kent dat wel. Hoe moet ik daarop reageren? Mijn antwoord is niet.

Er is ongetwijfeld meer, wat ik nu zo snel niet overzie. En misschien ben ik, laat staan zo’n chatbot, wel niet het juiste voorbeeld om dit alles te onderzoeken. Wat ik met Uw woorden doe is dan ook tot daaraantoe, wat doet U eigenlijk met de mijne?